Tháng chín gió Thu bắt đầu thổi lạnh. Buổi sáng ra sau vườn, vợ tôi nhắc tôi phải khoát thêm chiếc áo ấm để phòng cái thân đang... về già. Sau hè nhà tôi có trồng một hàng phong rậm lá. Sáng nay, nhìn những chiếc lá thu mới úa, chưa vàng run rẫy trong gió sớm làm tôi nhớ những mùa thu đã đi qua ở bên nhà.
Mùa thu, với tôi là mùa lộng lẫy nhất trong bốn mùa. Nó bàng bạc như một bức tranh hỗn độn giữa màu lá xanh chen đỏ giác vàng. Màu thu đẹp lắm nhưng mùa thu ở chốn quê người thường làm tôi sợ hãi. Bởi vì sau mùa thu là mùa đông xòng xọc kéo đến.
Cũng mùa thu trong quá khứ hay là chính cái ngày hôm nay đây, ở chốn quê người, đã âm thầm cướp đi mạng sống của một người bạn thân đã từng nuôi tôi trong những ngày hoạn nạn ở bên nhà. Và sáng nay tôi được cô em Nguyễn Hồng Thư báo tin cho biết hai cựu giáo sư trung học Nguyễn Văn Kỷ Cương và Nguyễn Tăng Chương cùng một ngày đã lặng lẽ ra đi, sau đó chúng tôi hẹn ngày mai sẽ cùng đi thăm viếng hai Thầy. Xin nói thêm ở đây, cô Nguyễn Hồng Thư là một khuôn mặt quen thuộc của cộng đồng người Việt tại Toronto, rất hoạt bát, vui tính và năng động trong mọi công tác thiện nguyện, sinh hoạt cộng đồng, xã hội không phân biệt bất cứ một tôn giáo hay chủng tộc nào.
Đúng 3 giờ chiều ngày hôm sau cô Thư chở anh Trà Lũ đến đón vợ chồng tôi trực chỉ nhà quàn Highland Funeral Home ở Scarboro, nơi đặt linh cửu của cố giáo sư Nguyễn Văn Kỷ Cương.
Vừa bước vào nhà quàn tôi cảm nhận ngay cái không khí hết sức trang nghiêm và tĩnh lặng. Trong phòng, ngoài tang quyến của Thầy, đã có nhiều người đến cùng ngồi trong im lặng. Thân tâm an lạc vào giờ khắc này chính là sự duy trì chánh niệm để hộ niệm cho thân nhân người quá cố. Trong bầu không khí thiêng liêng và bí ẩn tôi có cảm tưởng như ở đây không còn có âm thanh của con người ngoài tiếng ve đang kêu buồn trong lỗ tai tôi. Sau 15 phút tĩnh tâm là Khóa Lễ Cầu Siêu của nhóm Thiền Toronto. Trong tiếng chuông mõ và tiếng tụng kinh nhỏ nhẹ, đều đều, trầm lắng như từ một cõi không nào đó vọng tới, tôi lặng lẽ nhìn Thầy nằm kia như đang say giấc điệp mà cũng có thể như đang ưu tư về một cõi không cùng. Sau Nghi Thức Siêu Độ là những bài ca bằng tiếng Việt và tiếng Anh lần lượt cất lên nghe buồn buồn: "Không đi đâu, không về đâu. Không trước mà cũng không sau. Cầm tay nhau, mến thương nhau. Rồi khi xa cũng không sầu. Vì trong bạn có tôi rồi, cũng như bạn là tôi... No coming. no going. No after, no before. I hold you close to me. I release you to be so free. Because I am in you and you are in me..." Trong phần phát biểu cảm tưởng anh Hà kể lại những kỷ niệm với Thầy trong đó anh có đọc một bài kệ Khai Thị thật hay:
Thân này không phải là tôi
Tôi không kẹt vào nơi thân ấy
Tôi là sự sống thênh thang
Tôi chưa bao giờ từng sinh
Mà cũng chưa bao giờ từng diệt
...
Bên cạnh tôi là màn hình đang phát ra những tấm hình chụp Thầy lúc sanh tiền cùng gia đình và bạn bè anh em, trong đó tôi thấy có giáo sư Trần Bích Lan, tức nhà thơ Nguyên Sa, nguyên hiệu trưởng trường Văn Học, nổi tiếng dạy môn Triết học.
Trước 1975, Giáo sư Nguyễn Văn Kỷ Cương dạy tại các trường trung học Chu Văn An, Petrus Ký, Tân Văn, Văn Học... vào thập niên 50 - 70 tại Sài Gòn. Thầy có dáng vẻ mập mạp, hiền lành, vui tính, dạy toán rất nổi tiếng. Học trò ai cũng biết Thầy có biệt tài vẽ vòng tròn hình học rất tròn; đặc biệt cùng một lúc hai tay vẽ hai vòng tròn thật tròn không suy xuyển đi đâu, nghĩa là không bị méo, không bị hở hai đầu. Tác giả các bộ sách Toán Hình Học nổi tiếng. Thầy cũng từng là dân biểu dưới thời Đệ Nhị Cộng Hòa. Sau 1975 Thầy và gia đình vượt biên sang định cư tại Toronto, Canada cho đến ngày mất.
Giáo sư Nguyễn Văn Kỷ Cương sanh ngày 30-08-1929 tại Vĩnh Long, mất ngày 07-09-2011 tại Toronto, Canada. Hưởng thọ 82 tuổi.
Sau khi chia buồn với bà Phương Đàn, vợ của Giáo sư, bốn anh em chúng tôi ra xe lái đến nhà quàn Jarret thăm viếng cố giáo sư Nguyễn Tăng Chương.
Khác với bầu không khí yên tịnh của nhà quàn Highland Funeral Home, cách cấu trúc của nhà quàn Jarret thoáng hơn, thanh thản hơn. Ngoài tang quyến của Giáo sư Nguyễn Tăng Chương, người đến thăm viếng, phân ưu, cầu nguyện, hiệp dâng thánh lễ tỏ lòng kính trọng người quá cố cũng đông không kém gì bên Giáo sư Nguyễn Văn Kỷ Cương.
Khác một điều là bên thầy Nguyễn Văn Kỷ Cương thuộc về Phật giáo; còn bên thầy Nguyễn Tăng Chương thuộc về Thiên Chúa. Khi chúng tôi bước vào phòng, những bài Thánh ca do ca đoàn cất lên liên tục: "Sự sống này chỉ đổi thay mà không mất đi. Lúc con người nằm yên giấc ngủ mắt nhắm lại rồi là thấy tương lai. Trọn kiếp người nay không còn nước mắt nụ cười. Nhưng con tin rằng ngày mai trong Chúa chẳng có nỗi buồn...". Dưới sự Chủ tế của Cha Tập, mọi người cung kính đọc kinh cầu nguyện và hát Thánh ca. Có điều làm tôi ngạc nhiên không kém là bà vợ tôi đứng cạnh tôi chưa bao giờ biết hát Thánh ca, lại hát lên với cả tâm tình, không bỏ bài nào, dù bài nào bà hát cũng đều... lạc giọng. Sau đó là phần phát biểu cảm tưởng của các anh Nguyễn Hữu Kỳ (cựu chủ tịch Hội Người Việt), nhà văn Trà Lũ, nhạc sĩ Nghiêm Phú Phúc, bỉnh bút Phùng Quang Tuấn...
Lúc sanh tiền, giáo sư Nguyễn Tăng Chương là một nhân tài của đất nước, một nhà khoa bảng. Giáo sư các trường Võ Trường Toãn, Hồ Ngọc Cẩn, Trần Khai Nguyên, Văn Học, Chu Văn An, Petrus Ký từ 1957-1975. Tác giả các bộ sách giáo khoa: Giảng Văn, Nghị Luận Văn Chương, Văn Phạm Pháp Văn... Năm 1980 Thầy và gia đình vượt biên và định cư tại Canada... Trong thời gian còn tại Giáo sư đã tận tình giúp đõ đồng hương tỵ nạn, sáng lập Hội Việt Nhi Dị Tật mục đích gởi tiền về Việt Nam để chữa bệnh cho các cháu kém may mắn ở nơi đời. Riêng cá nhân tôi đến với thầy Nguyễn Tăng Chương bằng con đường báo chí. Ở đó chúng tôi không còn phân biệt tuổi tác, đều trở thành bạn bè anh em. Năm 1982, Giáo sư sáng lập và điều hành nguyệt san Sóng Magazine, tạp chí thông tin nghị luận văn học nghệ thuật đầu tiên tại Canada, qui tụ nhiều cây bút giá trị toàn cầu.
Giáo sư Nguyễn Tăng Chương sinh ngày 08-08-1933. thất lộc ngày 05-09-2011 tại Toronto, Canada. Hưởng thọ 79 tuổi.
Nhìn chung, tại hai nhà quàn tôi nhận thấy có nhiều khuôn mặt cộng đồng quen thuộc đến thăm viếng, phân ưu, ngoài nhà văn Trà Lũ Trần Trung Lương và cô Nguyễn Hồng Thư còn có anh Bùi Bảo Sơn (cựu chủ tịch Cộng Đồng Người Việt Tự Do Toronto), bỉnh bút Phùng Quang Tuấn, anh chị Nghiêm Phú Phúc, Anh Lễ (Thời Báo), chị Lê Khắc Ngọc Quỳnh và gia đình, anh chị Nguyễn Ngọc Ngạn, anh chị Nguyễn Duyệt (cựu giáo sư trung học Nguyễn Trung Trực, Rạch Giá), anh Hồ Văn Thừa (cựu chủ tịch Hội Người Việt), nhà thơ Trân Sa, anh Vũ Hữu Doanh, nha sĩ Nguyễn Tiến Lộc, bác sĩ Ngô Thế Hoành, luật sư Chu Văn Viên, nha sĩ Lệ Ba (nay đã xuống tóc đi tu) v.v...
Cuối cùng, mời đọc một bài thơ của nhà thơ đấu tranh Kiều Phong (Toronto) viết về sự ra đi của hai bậc Thầy đáng kính, cũng là một cách để tưởng nhớ đến những người đã khuất, những người đã từng đến đây, sống và viết cũng như từng sinh hoạt với chúng ta một thời ở nơi đời này. Họ đến rồi đi. Như bụi.
TỪ GIÃ CÕI ĐỜI
Đọc tin buồn trên báo
Mới hay Cồng Đồng Người Việt Toronto mất thêm hai nhân vật
Cùng hành nghề Dạy Học
Trút hơi thở cuối cùng ngày cách nhau năm giờ thôi
Tuồi thọ gần tám bó và tám bó lẻ đôi
Như thế cũng đã lời nhiều, có phải ?
Hai vị nầy tỵ nan tại Toronto hơn ba mươi năm nay
Nếu ai từng sinh hoạt Cồng Đồng hay Báo Chí đều biết cả hai
Đó là Giáo Sư Nguyễn Văn Kỷ Cương và Nguyễn Tăng Chương , từng Chủ Nhiệm tạp chí SÓNG
Gần ba mươi năm trước có chút kỷ niệm nhỏ với người
Gặp ông Nguyễn Tăng Chương trong tiệc Tân Gia Cuả anh chị Thu Cúc & Ngọc Anh
Ông nhận ra tôi đến bắt tay và tỏ chút cảm tình
" Tôi khâm phục ông nầy
Làm việc không công nhưng làm được việc"
Trước mặt thân hữu tiệc tùng
Số là khi ấy tôi đóng vai Quản Lý cuả tờ báo Đấu Tranh
Tạp Chí Lửa Việt cùng phát hành hằng tháng với tờ báo Sóng
Có người nhận biết dù chủ trương hai tờ báo khác nhau
Một nặng Đấu Tranh, một chỉ chú trọng Văn Học ngọt ngào
Đối lúc cũng va chạm vì LÝ TƯỞNG khác với LÝ TÀI , ba phải !
Nay người đã An Giấc Nghìn Thu
Nguyện cầu Hương Linh sớm nhàn du
Tìm được cõi An Lành không còn cảnh khổ đau cõi thế
Vĩnh biệt nhị vị Cao Niên đã thoát cảnh đời dâu bể .
KIỀU PHONG ( Toronto)
PHAN NI TẤN
Tái bút: Khi tôi viết xong hàng chữ cuối cùng thì lại được tin từ cô em Nguyễn Hồng Thư báo tin bà Hoàng Thị Thảo, pháp danh Diệu Thảo tức bà Doãn Quốc Sỹ vừa mất ngày hôm nay, ngày 08-09-2011 tại Houston, Texas, Hoa Kỳ, hưởng thọ 86 tuổi.
