PHAN NI TẤN * Bố Sỹ và Cô Út

n/v Doãn Quốc Sỹ & PNT

Khoảng giữa năm 1979 tôi đến thăm gia đình nhà văn Doãn Quốc Sỹ nhà ở trong một con hẻm đường Thành Thái, Sài Gòn mới biết bố Sỹ đang ở tù cải tạo trên cao nguyên Gia Rai. Ba mươi ba năm sau, ngồi bình thản dưới mái nhà bình thường của tôi ở Canada, bố Sỹ nhíu mày, cặp mắt xa xăm nhìn vào quá khứ  như lục lại từng trang đời thê thiết, kể: " Năm 76 chúng đến trường Sư Phạm gởi giấy yêu cầu tôi đến Phường trình diện học tập bốn hôm rồi về, nhưng kỳ thực sau đó chúng bắt tôi đưa lên trại Gia Trung mãi trên cao nguyên Gia Rai. Trại này nằm sâu trong một cánh rừng giữa Pleiku - Kontum. Sở dĩ gọi là Gia Trung là vì trại nằm cạnh con suối người Thượng gọi là I-a I-ung, mình nói trại ra là Gia Trung. Chúng giam tôi từ năm 76 đến năm 80 thì được thả về..."

TUỆ SỸ * tiếng gà gáy trưa

Võ Đình gà xao xác gọi hồn ta quá khứ về nơi đây cùng khốn với điêu linh hương trái đắng mùa thu buồn bụi đỏ ôi ngọt ngào đâu mái tóc em xinh từng tiếng lẻ loi buồn thống thiết nghe rộn ràng từ vết lở con tim từ nơi đó ta ghi lời vĩnh biệt nắng buồn ơi là đôi mắt ân tình còn xa vắng giữa trưa nào lạc lõng môi em hồng ta ước một vì sao trưa dài lắm nhưng lòng tay bé bỏng để vươn dài trên vừng trán em cao: .

TRƯƠNG ĐẠM THỦY * Cánh diều mùa xuân trên đồng chó ngáp

Trời cuối năm gió nghiêng nghiêng thổi qua hàng cây sua đủa bông nở trắng xóa. Vài cánh hoa bị gió cuốn, giần giật bay về phía bờ ao xanh những nhánh rau nhúc bập bềnh. Phía xa là cánh đồng lầy đầy cỏ, cây tạp và những dề lục bình tím ngắt như một điểm nhấn u buồn trên bức tranh màu lạnh.

Mẹ tôi đang ngồi vo gạo bên lu nước mưa hứng từ tháng tám chợt ngừng tay rồi nhìn về phía cánh đồng. Hình như mẹ muốn nói điều gì? Tôi lên tiếng trước: “Sao người ta lại gọi cánh đồng nầy là đồng Chó Ngáp, hở mẹ?”. Lúc đó tôi chỉ là một đứa bé mới bảy tám tuổi với rất nhiều thắc mắc về cánh đồng hoang dại nầy. Ở đây chỉ lác đác mươi ngôi nhà tre mái lá cách xa nhau chừng một tiếng hú.  Chủ nhân của những ngôi nhà xiêu vẹo ấy là dân tứ xứ trôi dạt về đây sống hẩm hút bên mép bờ dãi đất cao lúp xúp những cây trâm bầu, sua đũa chùm lé gai. Về đêm, nhất là vào những đêm cuối năm khi trời trở mùa gió Bấc, gió vụt qua cánh đồng lầy chợt hú lên. Tôi rất sợ tiếng hú đó. Mẹ hiểu ý nên thường ôm choàng lấy tôi và nói thì thầm: “Đừng sợ, có mẹ đây. Đó chỉ là tiếng gió thế thôi”.

VIÊN LINH * Văn học trẻ miền Nam qua bộ sách 4,000 trang

Sau 1954, khi báo chí truyền thông nói tới Miền Nam, hai chữ ấy không đồng nghĩa với Nam kỳ trong nhóm chữ Bắc kỳ Trung kỳ - vốn phát sinh từ khi vua Minh Mạng nhà Nguyễn đổi tên Thăng Long thành Hà Nội, năm 1831, cùng lúc tách Thanh Hóa một tỉnh nói giọng Bắc nhập vào Trung kỳ, và chọn 13 tỉnh phía Bắc nước ta gọi là Bắc kỳ, thì Việt Nam tự nhiên bị chia ra làm 3 kỳ như người ta đã biết - Hai chữ Miền Nam từ sau Hiệp định Geneve có nghĩa là phần đất từ vĩ tuyến 17 trở vào trong, đối nghịch với Miền Bắc phần đất từ vĩ tuyến 17 trở ra ngoài, sự phân chia ở đây không có tính địa dư hành chánh, mà mang ý nghĩa phân chia ý thức hệ.

Hình bìa điển hình cho bộ sách đã ra được 4 tập, hơn 4000 trang: Tác Giả Tác Phẩm,  Người Ðồng Hành Quanh Tôi của Ngô Nguyên Nghiễm. (Hình: Viên Linh)

PHAN HUY ĐƯỜNG * Lang thang chữ nghĩa

phđ qua Khánh Trường

• Cảm tính và văn chương

Chàng nhìn theo cho tới khi chiếc thuyền lớn của Tiểu Siêu chỉ còn là một chấm đen, nhưng mỗi khi gió bể thổi tới, chàng còn nghe như có tiếng khóc văng vẳng của nàng vọng lại.[1]
[Chàng nhìn theo… Thuyền lớn của Tiểu Siêu chỉ còn là một chấm đen… Nhưng mỗi khi gió bể thổi tới, chàng vẫn nghe thấy tiếng nàng khóc văng vẳng vọng lại. phđ đùa Kim Dung, hè hè.]
Hay thật. Đây là một đỉnh cao của văn chương cảm tính.
Thiếu cảm tính, có thể biến ngôn ngữ thành văn không ?
Không. Ta từng viết : ngôn ngữ thiếu nhục cảm phi văn chương.
Hôm nay, ta vẫn thấy vậy.
Giấc mơ của Hilbert chỉ là một nửa giấc mơ của ta. Nửa giấc mơ ấy, ta không có khả năng bàn, nói chi tới nửa giấc mơ kia !

NGÔ ĐỨC DIỄM * Quán thơ Tháng Ngày Còn Lại của Cao Mỵ Nhân

Được mời giới thiệu thi phẩm Quán Thơ-Tháng Ngày Còn Lại của Cao Mỵ Nhân, tôi cảm thấy vinh dự nhưng không khỏi có chút ngại ngùng không biết mình có làm hài lòng bà chị trong thi đàn hải ngoại không?

Nhưng rồi, ngại ngùng đã biến đi, sau khi rón rén đi vào Quán Thơ để thưỡng lãm. Tôi đã nghe người ta nói đến Cụm Thơ, rồi Chùm Thơ, nhưng thú thực, cụm và chùm nghe chẳng thơ chút nào, chỉ thể hiện sự bó bột, co thắt, vơ vào, trong khi Quán Thơ lại mở rộng, có gió lộng, có khách thập phương tìm đến, ngồi lại tâm tình...

ĐINH CƯỜNG * Cào lá ngoài sân đêm

Đinh Cường

tặng Bửu Ý Chiều mù cây nhánh trơ tôi mù sương mất hút giữa muôn trùng lạnh tăm cuối năm rào lá đổ Suốt ngày nghe tiếng quạ kêu ngoài hiên xanh rêu đôi khi vờ ngủ muộn giấc mộng đầy quạnh hiu Chiều ra sông bến lạ bên kia phố lên đèn mới biết mùa đông gọi một mặt trời không tên Như người xưa nhớ bạn cánh nhạn nhờ đưa tin tôi một mình đứng lặng cào lá ngoài sân đêm

HUY TRÂM * hồng ân

HUY TRÂM

Tặng Thanh Nga Cành cam chín – một hồng ân Thêm hồng ân nữa! Đầy sân lúa vàng Mây chiều lững thững qua ngang Khơi nguồn mỹ cảm Trời ban cho mình Bao nhiêu ân sủng chung quanh Mà em không biết Trời dành cho em! Còn nguồn ân nữa trong tim Biết thương yêu, để vơi niềm khổ đau Ôi! Hồng ân quá nhiều mầu Tạ ơn Tạo Hóa – Ngẩng đầu trông lên

Huy Phương * TIẾNG CHIM BUỔI SỚM

                                                                 
Ngày bị đày ra tận Hoàng Liên Sơn, “lán” tù tôi ở bên một dòng suối nhỏ, đầu “lán” có một cây rừng, đến mùa hè hoa nở đỏ. Buổi sáng, tôi thường thức giấc sớm, nghe có con chim lạ đến hót những tiếng líu lo ở trên cành. Tôi nằm yên, quên hết phiền muộn, tận hưởng những âm thanh tuyệt diệu, âm thanh đầu tiên của một ngày. Để sau đó, không bao lâu, là tiếng kẻng tù gắt gỏng nổi lên giữa buổi sớm mai, bắt đầu một ngày lưu đày khốn khổ.
Ai cũng cho rằng khi nằm trên giường thì bắp thịt ta được nghỉ ngơi, nhịp tim đều đặn, hơi thở nhẹ nhàng, giác quan tinh tế hơn, và ta có thể tập trung tinh thần vào những cảm giác hay những ý tưởng của mình một cách tuyệt đối. Ông Lý Lạp Minh, một nhà văn Trung Quốc khuyên ta buổi sáng nên nằm giường mà nghe chim hót, là điều thú vị nhất. Tôi cũng đã hưởng được những giây ấy, mặc dù là ngắn ngủi. Ở thành phố hay thôn quê, đâu cũng có chim, chẳng qua là vì cuộc sống tất bật, chúng ta không để ý đó thôi.

LÊ XUYÊN * Chú Tư Cầu [tiếp theo]

Tư Cầu ngạc nhiên vì cơn mưa bất thường ở cuối mùa nầy, anh ta vội xua bầy vịt về.

Và cũng may khi về tới chòi là cơn mưa lớn đã ào tới. Bầy vịt được thêm nước mưa tha hồ rỉa lông rỉa cánh, nô giởn vang rân...

Tư Cầu rút khăn tắm lau lia lịa cùng mình, lấy áo xỏ vào rồi ngồi bệt xuống nóp vấn thuốc hút.

Mưa rơi rào rào trên mái tranh để rồi chảy ton tỏn xuống mặt đất càng làm tăng thêm vẻ cô tịch của căn chòi bơ vơ trong đồng trống.

Tư Cầu nhổm lên kéo chiếc nóp xê vô trong để tránh mưa vào. Đoạn anh ta ngồi bó gối trầm ngâm phì phèo hút thuốc...