Nơi lưu trữ tác phẩm của PBTD và thân hữu. Liên lạc: phanbathuyduong@gmail.com
Tha phương sinh sống xứ người, tuy thâm tâm lúc nào cũng hướng về quê hương mến yêu, thế nhưng phải chờ đợi đến hơn hai mươi năm trời, sau bao ngày khắc khoải suy tư Thanh mới đột ngột quyết định về nước nghỉ hè hai tháng. Chàng về Saigon viếng thăm họ hàng vài ngày, rồi lang thang du ngoạn khắp các vùng biển từ Sầm Sơn đến Vũng Tàu, sau cùng quay lại Nha Trang, chiều chiều thơ thẩn đi dài dài trên bãi, mắt lơ láo nhìn biển khơi xa xăm với nỗi buồn vời vợi.
Nha Trang là quê hương của nàng, biển chốn nầy ngay lần đầu chàng đến – một đêm ba mươi mưa gió bão bùng – quả thật rất thu hút chàng. Tiếng gầm thét biển khơi tại chốn nầy đã gợi nhớ, đã khiến chàng ray rứt buồn thương, mường tượng lại cảnh kinh hoàng của một đêm đen tại bờ biển Trengganu, Mã Lai vào khoảng hai mươi năm về trước.
Một người Mỹ gốc Việt (quê mẹ ở Gò Công, Tiền Giang, vượt biên và sau đó định cư ở Mỹ) 33 tuổi, vừa được trao một giải thưởng văn chương danh giá của Mỹ trị giá $625.000. Anh được người Mỹ đánh giá là thiên tài văn chương mới của nước Mỹ.
Các tập thơ và tiểu thuyết của anh được phát hành trên khắp thế giới với 30 ngôn ngữ. Giới chuyên môn nhận định anh có khả năng sẽ đoạt giải Nobel văn chương trong tương lai không xa.
Trong số xuất bản năm 2016, tạp chí Foreign Policy (Mỹ) bình chọn anh là một trong 100 nhà tư tưởng hàng đầu của nhân loại.
T.Q.K.
Tháng Mười, ai cũng đợi, đã tới, đã đi rồi! Không có một nụ cười / nào mà nó để lại!
Tháng Mười như thế mãi / biết đã bao năm qua! Một thế hệ đã già...Thế hệ sau đang xế...
Không trách tàu hỏa trễ / vì còn nằm ở ga! Đổ tội: dịch thôi mà! Chen nhau, lây, khổ lắm!
Máy bay cũng bị cấm, sợ dịch bay tứ tung! Tàu thủy, chậm vô cùng, thêm bão bùng, càng chậm!
Mùa hè năm đó vừa thi xong đệ thất, Ba tôi cho tôi về quê nghỉ hè. Quê nội tôi nằm ven bờ sông Thu Bồn. Tôi ôm chiếc va li nhỏ xíu đón xe đò mà lòng tôi như mở hội, bởi vì không quan trọng sao được khi mà tôi tưởng tượng đến cảnh đặt chân trước cổng làng, những chào hỏi thân thương của bà con hàng xóm với Nội tôi, những người thân trong gia đình chiều chuộng tôi như một cậu ấm, những đứa bé trạc tuổi tôi nhìn tôi với con mắt thèm thuồng. Ở tỉnh bao giờ cũng được quý trọng hơn là ở dưới quệ Không biết cái quan niệm ấy phát sinh từ đâu và bao giờ mà thuở ấy hình như là một định luật đối với những đứa bé như tụi tôi. Những ngày rong chơi thỏa thuê mà không cần phải nhìn qua sách vở, không còn phải sợ sệt đôi mắt lườm lườm của ông gia sư, kèm cho tôi học luyện thị Tôi bây giờ như một tội phạm vừa mãn hạn tù, tôi nghe nhẹ nhỏm hẳn, cái chuyện thi cử hình như đối với tôi không quan trọng. Rớt đệ thất trường công thì học đệ thất trường tư, có gì phải lo lắng.
Trên bực thềm đá ngôi thánh đường cổ còn sót một phần mái che, từng sụp vì động đất đã bị bỏ hoang từ lâu, ngồi một ông già và một cô gái. Họ đụt mưa. Sau một lúc lâu yên lặng và thỉnh thoảng thả qua nhau một ánh nhìn dò xét, ông lão mới khò khè nói trổng:
“Mưa thế này chắc lâu mới tạnh!”.
“Dạ”.
“Cô ở gần đây?”.
“Dạ dưới dốc cầu”.
“Cầu đá?”.
Cô gái không đáp. Ông lão hơi nhíu mày, rồi khuôn mặt bình thản trở lại. Lát sau cô gái mới hỏi:
“Cụ ở đâu?”.
“Dưới nhà lồng chợ, gần trường học”.
“Vâng”.
Lòng trống vắng như một chiều tắt gió
Nghe trong lòng một thoáng nhớ mong manh
Mình xa nhau bao lâu rồi em nhỉ?
Đôi mắt buồn còn gợn sóng long lanh?
Em có biết, mùa xuân không trở lại
Khi trên đầu đã phủ kín màu mây
Trời đất bao la nhưng lòng người chật hẹp
Nên cuộc tình ta đã vuột khỏi tầm tay
 |
| Dalat nostalgia sơn dầu trên giấy plast 18 x 20 in đinhcường |
Rồi cũng xa thôi những hẹn hò
những đồi run rẩy dưới mưa tơ
những thung lũng nắng mềm hơn tóc
những suối tương tư chảy hững hờ
Rồi cũng xa thôi những bướm vàng
những loài hoa dại ngát dung nhan
những con đường nhỏ quanh co lạnh
những khóm thông vi vút gió ngàn
Có những ngôi làng vắng tiếng cười, mà chỉ nghe tiếng khóc trẻ thơ!
Vào cuối năm 1975, khi những người tù miền Nam được Cộng Sản chuyển ra Bắc, từ bến tàu Hải Phòng vào đêm, cho đến lúc trời sáng rõ khi con tàu cổ lỗ, cọc cạch dừng lại sân ga Yên Bái, chúng tôi quan sát thấy rất ít bóng dáng đàn ông. Trên cánh đồng, qua những công trình xây dựng ven đường, và ngay cả trên sân ga chỉ thấy toàn đàn bà, lác đác mới thấy vài nam công an mặc áo vàng.
Hầu như tất cả đàn ông, dù là sau ngày chấm dứt chiến tranh năm ấy, đã biến mất. Họ đã đi xa chưa về, hoặc đã chết vì bom đạn, để lại trên miền đất này những người phụ nữ đảm đang hay bắt buộc phải đảm đang, cáng đáng nhiều công việc trước kia là của đàn ông.
Ta ở đây hoa vàng và lá tím
Núi thì xanh xanh mãi tận chân trời
Cây với cỏ suốt bốn mùa bịn rịn
Chưa một lần nghe sóng vỗ trùng khơi
Và cứ thế rồi cũng thành quen hết
Ta là ta con thác đổ lưng đèo
Ta là ta mây cao dàn trảng rộng
Nắng trong ngần rọi bóng nước trong veo
Em đi lên núi, đi ra biển...
Đi trốn? Đi tìm? Giục giã đi
Mai sau, nằm lại bên bờ cỏ
Thôi cũng an lòng ta có đi
Chúc em phơi phới khi ra ngõ
Đèn kéo quân quần may rủi may
Lực hãy tòng tâm, vượt bất khả
Tự ta, đường mở như xòe tay
Có hay không có Nghiệp? Có hay không có Tự ngã? Có hay không có Thời gian? Có hay không có một Linh hồn? Thật là những câu hỏi choáng váng đặt ra trong cuốn sách “Tổng Quan Về Nghiệp” của Thầy Tuệ Sỹ do Hội Đồng Hoằng Pháp xuất bản năm 2021.
Nghiệp, là kinh nghiệm được tích lũy và tồn tại trong nhiều đời sống. Không có thời gian, không có ký ức thì lấy đâu cho nghiệp vận hành, tạo tác, lưu trữ, lưu xuất, dị thục, nhân quả? (ii)
Cơn gió thoảng
mộng hồn bay lả bóng
Trời hoang vu
mấy độ phủ hồn em
Ôi mắt ngọc
của ngày xưa hiển hiện
Ta ngu ngơ
thao thức suốt canh huyền
“Mỡ quẹt miệng mèo, ruồi kề lưỡi cóc rồi bà ơi … .”
Bà Tám lõ mắt ngó sửng, định chừng ông bị lậm ngãi. Tay bà nắm lưng quần, mắt bà ngó lên trang tổ, bộ tịch như gà mở cửa mả ngơ ngơ ngác ngác.
Không thèm để ý tới cử chỉ lạ lùng của vợ, ông bô bô cái miệng:
“Hương chức hội tề mới phái sứ giả Hương Giáo Thân tới thỉnh tui tống gió thần ôn cho làng mình năm nay đó.” Ông liếc mau vô phía trang thờ tổ, đảo mắt lên tấm hoành phi vàng ối với hai chữ “Trần Phủ” mà ông lấy làm hãnh diện mỗi khi thành công một việc gì, rồi ngó mong ra đường nói tiếp:
“Lệ thường họ mời thầy chùa chứ có thèm mời thầy pháp đâu. Bà biết quá mà, chuyện thần dịch, chúa ôn đâu phải chuyện lên Thiên Đường hay xuống Địa Ngục mà tụng kinh gõ mõ. Phải biết bắt ấn bắt quyết, sai ma tróc quỷ mới lo được.” Ông ngừng một phút để lục lọi một chút nể vì trong mắt bà vợ. “Mà phải là thứ thầy cứng cựa như tui đây kia chứ lơ mơ là chúa ôn sai thần vàng nanh đỏ mỏ vật trào máu họng. Chuyện thần thánh đâu để mấy người non nghề lơ mơ rớ vô được. Mang hoạ cả làng cả xóm chứ phải chơi hen ….”
THÚ VUI TAO NHÃ
Đất khách tiêu dao trọn tuổi già,
Cùng nhau xướng họa mượn thi ca.
Thất ngôn bát cú... vừa đơm nụ,
Tứ tuyệt ba vần... mới trổ hoa.
Ngất ngưởng trầm tư kề chén rượu,
Ngâm nga thưởng thức kế ly trà.
Tha hương thơ nhạc vui tao nhã,
Tìm đến nguôi ngoai nỗi nhớ nhà.
Trên đất Pháp, tôi đã từng ăn canh rau mồng-tơi xanh nấu với tôm he . Đôi khi lười biếng, tôi đi ăn self-service, món légume ăn kèm với thịt vẫn là rau mồng tơi xanh nghiền trộn bơ lạt và kem tươi . Khó mà tìm được mồng tươi tím. Mồng tơi xanh to lá hơn, cọng bụ bẫm hơn, nấu canh tôm he cũng ngọt không kém mồng tơi tím. Vậy mà trong tâm hồn tôi, lá mồng tơi tím đã mọc rễ từ lâu lắm rồi, trải qua bao khúc quanh éo le của lịch sử và đã tỏa một màu tím thật lãng mạn và thật thi vị trong suốt thời thơ ấu của tôi.
TÁM BA TỰ TRÀO (*)
Em yêu bằng lăng hoa tím
Nên thường mặc áo màu hoa
Bài thơ tặng em ngày nọ
Tôi làm với nắng tháng ba
Chữ nghiêng mươi dòng mực tím
Ý thơ lãng mạng thật thà
 |
| Đầm Sen - Long Hương, Tuy Phong |
Câu chuyện về nhân quả, báo ứng của người đàn ông có tên G.Q khiến người đọc rùng mình và suy ngẫm. Dưới đây là toàn bộ tâm thư của G.Q:
“Tôi sinh ra ở một thôn nhỏ ở phía bắc tỉnh An Huy (TQ), vốn là một đứa trẻ ngoan, biết cần kiệm, nghe lời, hiếu học, kính trên nhường dưới. Cha mẹ gian lao vất vả nuôi tôi ăn học. Lớn lên, tôi thi đậu vào một trường đại học ở Thanh Đảo, từ đó rời xa quê cha đất tổ, bắt đầu cuộc sống thị thành kéo dài 18 năm. Sau khi tốt nghiệp đại học, tôi vào làm ở một công ty sửa xe ô tô, vì sự chăm chỉ, nỗ lực và tinh thần hiếu học của mình, dần dần tôi đã trở thành lãnh đạo của công ty.
Tôi vẫn đợi những đêm xanh khắc khoải
Màu xanh xao trong tiếng khóc ven rừng
Trong bóng tối hận thù tha thiết mãi
Một vì sao bên khóe miệng rưng rưng.
Tôi vẫn đợi những đêm đen lặng gió
Màu đen huyền ánh mắt tự ngàn xưa
Nhìn hun hút cho dài thêm Lịch Sử
Dài con sông tràn máu lệ Quê Cha...
TTôi, tù binh về thăm Phan Thiết, Má nhìn tôi...không biết ai ai...Tôi làm thinh để Má tôi ngó tôi hoài...rồi Má khóc: Má biết rồi con ạ...
Ta ướp em vào âm nhạc
Để gội hết tủi
Cơ hàn.
Ta tắm em vào lời hát
Để sạch bong
Nỗi sầu riêng.
Ta hầm em trong ban mai
Rồi nêm hương nêm gió
Nêm thêm nữa màu mây.
Ta nướng em
Hoa bung nở trên lò tương sáng
Mặt trời.
Đồi núi trùng trùng điệp điệp, tên tiểu từ dắt cây tên vào lưng. Hắn chắp tay lạy trời đất. Khấn hồn thiêng sư phụ chỉ lối soi đường. Sau đó giao sinh mạng và sự may rủi cho linh hồn sư phụ. Hắn cứ nhìn đỉnh núi mà leo. Mặt trời lặn, hắn đã ở trong mây bay, gió hú…
Đỉnh Hoa Sơn không vết chân người. Tiểu tử không hề nao núng mà vững lòng tin nơi hồn thiêng sư phụ. Hắn dõi mắt nhìn quanh… một lối mòn hoang dã đã báo hiệu có người sinh sống nơi đây. Hắn tiến về cuối lối mòn thì gặp một lão nhân râu tóc bạc phơ, gương mặt hiền lành chứ không đằng đằng sát khí như những nhân vật giang hồ đã từng đến tàn sát môn phái của hắn. Tất cả sư huynh đệ của hắn đã chết oanh liệt trong một trận chiến kinh hồn. Sư phụ hắn là người cuối cùng nhắm mắt. Một môn phái đã bị xóa tên trên giang hồ. Tiểu tử nhìn lão nhân không chớp mắt, hắn quỳ xuống chân người van lạy:
Vẫn chỉ một Saigon trong ký ức….
Tưởng chừng như ngày ấy… mới hôm qua
Phố Lê Lai em dáng nhỏ nhạt nhòa
Mi thầm lặng tiễn người ra mặt trận
Sân ga quạnh hiu như hồn em vắng
Mưa có về trên đường cũ Gia Long?
Hàng lá me nghiêng như những giọt lệ thầm
Của một thuở tình xanh… ta đón, đợi.
Không biết quý vị độc giả nghĩ gì khi nhìn thấy cảnh những người dân lao động, vợ chồng, con cái bồng bế nhau chạy như ma đuổi ra khỏi thành phố Saigon với tất cả gia sản mà họ có được? Quý vị nghĩ gì khi thấy họ bị chận lại hay bị đánh đập, cướp xe gắn máy bởi công an hay bộ đội tại những nút chận? Sau 4 tháng bị giam tại nhà … để chống dịch hay chống giặc, và cho ăn “bánh vẻ cứu trợ”, những người không phải là cư dân của Saigon, từ mọi miền đất nước đến Saigon để lao động vinh quang, đã phải liều mạng tháo chạy, vượt qua mọi chướng ngại để về quê.
Nếu đây là thời chiến tranh thì còn hiểu được. Nhưng sau 45 năm “thống nhất và hoà bình”, cảnh dân chúng nháu nhàu tìm đường chạy thoát khỏi thành phố mang tên ông Hồ, cảnh tượng không khác gì một ngày xưa năm cũ, dân chúng miền Nam bỏ tất cả để ra đi tìm tự do, thoát khỏi nạn cộng sản. Ngày nay cũng vậy. Ừ thì vì đói và vì dịch. Nhưng nhất là nhờ chính sách phòng chống đại dịch của các đỉnh cao trí tuệ ở Hà Nội. Thấm thía câu của ông Nguyễn văn Thiệu: Để đất nước mất vào tay cộng sản là mất tất cả. Thật tội nghiệp cho dân tôi, nước tôi!
ta chìa bàn tay gầy
đưa em bài thơ ‘Sớm mai vừa rạng đông’ *
tình cha thương con của Victor Hugo
người tài hoa diễm phúc : có nàng Drouet năm mươi năm chung tình !
nhớ mãi ngày mưa Bruxelles
những con đường Grand-Place
trơn và ẩm -mùi hôi của quán ăn-
nơi quá khứ đánh thức ảnh hình xưa cũ
cánh cửa song sắt màu đen im lìm
những ngôi nhà thật hẹp và thật dài
còn sót lại như di sản một thời tự do thoang thoảng
Bên cửa sổ, tia nắng chiều thu len vào. Gió mơn man rung nhẹ lá cây vườn ngoài. Lá vàng lá xanh cùng phơi mình quanh cội cây già. Mùi cỏ thơm dìu dịu gây nỗi nhớ bâng quơ. Tiếng vĩ cầm du dương đâu đó dìu dặt đưa hồn về cảnh cũ quê xưa.
Cảnh cũ từng mảng thoáng ẩn thoáng hiện trong trí nhớ khi hoài niệm những mùa mưa qua đi…
Những ngày mưa đông. Sấm động đâu đó làm con trẻ sợ hãi nép bên mẹ. Bão lớn quét qua thành phố biển hiền hòa. Mưa rơi ào ào. Gió giật giàn bông giấy trước ngõ. Nước ngập đầy sân. Nước cuồn cuộn trên đường. Trường học đóng cửa. Trời lạnh buốt da. Mẹ mặc áo ấm cho con mà vẫn hỏi con có đủ ấm không. Rồi mẹ ôm con, hát cho nghe bài Mưa Đông (1). “Mưa đông rơi từng cơn trong gió rét buốt / Có những em chưa từng vui thú nô đùa…” Giọng mẹ ấm êm ru trẻ chiều đông lạnh. Nước mắt con lăn dài, lăn dài. Mẹ dạy con chữ hiếu, chữ nhân đầu đời.
Tôi không thấy thiên đàn, địa ngục
Nên thiết tha trần thế vô cùng
Dẫu trầm luân ba chìm bảy nổi
Vẫn có đầy hạnh phúc, buồn vui
Sáng mở mắt nắng vàng trên lá
Gió mơn mang, chim hót trên cành
Mở cổng rào đón người tri kỷ
Pha bình trà nói chuyện lanh quanh
Người ta định nghĩa quê hương bằng nhiều lối, đối với tôi, cũng không là chùm khế ngọt hay con diều biếc, mà quê hương chính là mùi… nước mắm!
Đã là người Việt Nam, ai cũng mê nước mắm. Thích thì còn bỏ được, nhưng mê thì có phần đắm đuối, khó xa rời.
Tôi có ba tháng ở Mỹ năm 1955 theo học một khóa chuyên môn ở tiểu bang Indiana, thời đó chưa có người Việt nhiều, nhớ nhà thì ít mà nhớ nước mắm thì nhiều. Bởi vậy chúng ta, người đến Mỹ trong vòng hai, ba mươi năm nay, nên thông cảm cho những người Việt đến quận Cam này trước, còn cái mừng nào bằng, mấy tháng sau mới đi Los Angeles, mua được chai nước mắm.
Một hôm chim lạ ghé vườn
Hót lên cung bậc vô thường mong manh
Vườn con hoang vắng đã đành
Tiếng chim dựng lại những thành lũy xiêu
Những cơn biến động tiêu điều
Những tình bạn cũ dập dìu chia xa
Những tình yêu tưởng phôi pha
Chừng như sống lại đậm đà nhờ chim
