trần thiện hiệp * phủi tay còn lại túi thơ

trải đời xóa mấy cuộc cờ trắng tay còn lại túi thơ gối đầu người xưa trả ấn công hầu vẫn vui lều cỏ rượu bầu tu tiên nhìn quanh tri kỷ, bạn hiền cuộc chơi bỏ dở, cõi riêng đã về trần gian ảo ảnh bờ mê, ta xin an tịnh bên bờ đạo tâm đêm thu lá úa rơi thầm vỗ về con chữ nẩy mầm nụ thơ thuyền trăng cặp bến sông chờ em về sưởi ấm những mơ ước thầm rượu đào một ngọn đèn chong so dây thánh thót tiếng lòng an nhiên tóc em dòng suối thật hiền cuốn trôi tạp niệm, ưu phền trầm luân trần thiện hiệp

Văn Quang * Từ đâu sinh ra những quy định lạ đời?

Như bạn đọc đã biết kiểu thi tuyển công chức “loạn” thế nào rồi. Ở ngay tại thủ đô Hà Nội, chuyện chạy hàng trăm triệu cho các quan giám khảo gần như công khai. Và bây giờ, mỗi ngày một phát triển nên không còn là “chạy chức” nữa mà là “đấu thầu chức”...
Cũng bởi cái “kỹ nghệ thi cử và chạy chọt” ấy nên thi tuyển cán bộ chỉ tuyển được quá nhiều anh dốt. Vì có nhiều cán bộ “không đủ khả năng” nên mới phát sinh ra nhiều quy định “trái khoáy, vạy đuôi”. Các ông “cán” này ý kiến ý cò với các sếp hoặc chính các ông ấy bày ra nhiều “quốc sách” dở ẹc khiến người dân lo lắng, hoang mang, đến ngay cả các “cơ quan chức năng” cũng bối rối cành hoa, không biết phải thực thi nhiệm vụ như thế nào.
Hầu như khi soạn thảo những quy định mới đó, người soạn không cần biết đến luật pháp hiện hành và không chú ý đến việc nó sẽ gây ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân như thế nào. Nếu có cũng chỉ là làm qua loa chiếu lệ, miễn là cái quy định ấy được chào đời để gọi là có “sáng kiến” cải tổ, có “phương án” đóng góp vào sự văn minh tiến bộ của xã hội. Sáng kiến trở thành “tối kiến”. Một phần lớn là do việc tuyển chọn… người bất tài ra giúp nước đã và đang gây ra những hậu quả tai hại khôn lường.
Không còn là “chạy chức” mà là “đấu thầu chức”.
Cho đến hôm nay, chuyện chạy tiền vài trăm triệu để “ra giúp nước”, cùng với chuyện 30% cán bộ (hay hơn nữa) không đủ khả năng ở hầu hết các cơ quan nhà nước đang được dư luận khắp nơi hâm nóng ngày càng sôi nổi. Nhiều người dân “bức xúc quá” phải lên tiếng trên các diễn đàn, các báo chí hoặc “bàn luận” công khai tại các quán cà phê bình dân, các bến xe đò… Sau đây chỉ là một số trong hàng trăm, hàng ngàn ý kiến của nhiều thành phần dân chúng:
- Ông Lê Văn Cuông, nguyên phó trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa - một trong những “ông nghị” chất vấn nhiều nhất trên diễn đàn Quốc hội về chuyện chạy quyền, chạy chức, ông kể: “Có lần tôi chất vấn bộ trưởng Bộ Nội vụ thì bị chất vấn ngược lại là hãy chỉ cho ông ấy biết đó là ai. Sau đó, tôi có chỉ ra 2 công dân chuyển cho tôi 2 lá thư, tôi đă chuyển cho bộ trưởng nhưng bộ trưởng lại chuyển xuống địa phương, địa phương báo cáo lại và bộ trưởng gửi cho tôi”.
Đúng là “nghịch cảnh” thiệt! Như thế mọi chuyện… cứ như không hề có, không có chất vấn và cũng chẳng có trả lời. Đâu hoàn đấy. Dzui như đi xem kịch vậy.
Ông Cuông nói tiếp: “Giờ ở Thanh Hóa thôi, tôi nghe nhiều phản ánh cũng tới hàng trăm triệu, Hà Nội mà bỏ ra 100 triệu đồng để làm công chức là còn ít đấy”. Theo ông Cuông, “bây giờ không phải chạy nữa mà đã là đấu thầu, ai bỏ tiền cao hơn thì được ngồi vào vị trí đó. Vị trí càng nhiều bổng lộc thì giá đấu thầu càng cao”.

Nói như rồng leo, làm như mèo mửa
- Bạn Nguyễn Sỹ Tỉnhxin bổ sung: “Khoảng 30% không làm được việc + 30% không chịu làm việc. Những đối tượng này đã không làm việc nhưng lại thích hưởng thụ, ăn nhậu, chơi bời, picnic, chùa chiền, chơi golf, đánh tennis, một số thì đua đòi, làm đẹp, thời gian ở siêu thị, tiệm thời trang, cửa hàng làm đầu nhiều hơn ở công sở. Nếu có làm tý việc thì đòi hỏi chế độ nọ, chế độ kia, Nói như rồng leo, làm như mèo mửa, Làm thì láo, báo cáo thì hay, Nịnh trên, lừa dưới… Muốn kinh tế, xã hội phát triển, đất nước phát triển, thì phải cải cách hành chính một cách thực sự, khơi thông các nút thắt, thanh lọc, loại bỏ những cán bộ, công chức… dởm”.
- Chị Nguyễn Thị T. kể thêm: “phải có tình” mới có chức có quyền được.
“Rất đúng. Ngay cơ quan tôi cũng thế. Có tiền, thậm chí có tình là có chức có quyền. Còn không thì... dẹp. Có anh giám đốc xí nghiệp chưa có bằng phổ thông rồi đùng đùng nộp bằng đại học, rồi được đi học chuyên viên chính và bây giờ mức lương cao ngất ngưởng. Có con bé ngày trước chỉ là công nhân xí nghiệp, có ông chú làm trưởng phòng tổ chức,sau được lên làm nhân viên phòng tổ chức, rồi cặp kè với sếp, phục vụ sếp chu đáo hơn phục vụ chồng con ở nhà. Rồi đùng đùng lên làm Phó Phòng Kế hoạch đầu tư. Thiết nghĩ mà ngán ngẩm nên dù mình bằng ĐH chính quy hẳn hoi cũng chẳng muốn phấn đấu. Vì có phấn đấu mà không có tiền, không có "Chút tình" với các xếp thì cũng zeerroo. Ôi....buồn!”.

Đấu giá từ chức tước từ phó ban đến trưởng phòng
- Bạn Thiếu Sơn lại bổ túc việc đấu giá chức tước: “Con số 30% tôi e là còn khiêm tốn. Hiện tượng mua việc làm (bỏ ra khoảng 100 đến 200 triệu) để xin vào một cơ quan nào đó... Rồi lại một khoản như vậy nữa khi đến kỳ thi tuyển công chức... Tệ nạn này dân biết, cán bộ, quan chức đều biết. Rồi đến chuyển nhân viên tham giá đấu giá các chức phó phòng, phó ban. Các phó lại tham gia đấu giá cái ghế trưởng phòng... Hỏi rằng công chức và lãnh đạo địa phương (không phải tất cả nhưng có lẽ trên 50%) như vậy thì trên cả nước ta con số 30% công chức không đủ yêu cầu có lẽ còn do thống kê chưa đầy đủ”.
- Bạn Công Tâm chưa đồng ý: “Tôi chưa đồng ý lắm vì thực tế là trên 50% công chức không làm được việc, 40% lãnh đạo ngồi vào vị trí cho oai”.
- Bạn Đoàn Anh Duy tăng tỉ lệ lên 70%:"Thi công chức với giá trên 100 triệu thì 30% không làm được việc là không đúng đâu, tôi nghĩ những trường hợp thi bằng tiền để ngồi vào ghế công chức thì phải đến 70% là không biết làm việc mới đúng”.
- Bạn Lương Đình Quang nêu sự việc cụ thể: “Tôi xin đơn cử 1 vài ví dụ điển hình về việc tuyển dụng như sau: Ở 1 trường đại học nọ tại Huế, con của 1 vị tiến sĩ làm trưởng ban đào tạo sau đại học học ko có trình độ gì cả, ấy thế mà vị đó đã dùng nhiều ma thuật để con mình ở lại trường, các vị thanh tra có muốn hỏi tôi xin cung cấp thông tin cho. Một giảng viên dạy về tin học cho 1 môn chuyên nghành, ấy vậy mà vị giảng viên ấy còn chưa biết môn mình dạy sử dụng phần mềm gì. Ở Thanh Hóa, có con 1 vị nọ, tốt nghiệp đại học loại khá,ra trường sau 20 ngày có việc, hẳn nhiên là chạy chọt mà tôi biết rất rõ, trong khi đó 1 sinh viên loại giỏi ra trường đã 2 năm, cái ông xin việc cho chàng sinh viên loại khá kia nói, mày đưa chú 50 triệu chú xin cho mày (quá rẻ!?). Ở Ninh Bình, có 1 cô nọ chạy chọt được vào viên chức (không phải công chức) đâu nhé, trình độ thì không làm được việc... Thực ra vấn đề này mà nói ra thì nhiều lắm, nhưng vì tôi không có thời gian, mà cũng không muốn nói nữa! Nay bức xúc quá nên mạn phép bày tỏ đôi lời, có gì mong các bác thể tình lượng thứ!”.

Sáng kiến thành tối kiến
Không nói là còn nhiều hơn như ý kiến của các bạn đã nêu, nếu con số 30% là chính xác thì hậu quả của nó đã thật khủng khiếp. Không chỉ trả lương hàng tháng cho hàng triệu kẻ ăn không ngồi rồi, nhà nước mà cụ thể là tiền thuế của dân phải còng lưng gánh thêm rất nhiều các khoản chi khác như điện nước, phòng ốc, xăng xe cùng hàng loạt các khoản bảo hiểm, ốm đau, lễ tết… Và không chỉ ngày hôm nay mà mãi mãi về sau, cả khi họ đã về hưu vẫn tháng tháng lĩnh lương.
Đó là chưa kể những kẻ lười biếng thường kèn cựa với người chăm chỉ. Kẻ bất tài thường ghen ghét với người có năng lực. Đó là bi kịch! Có anh dốt lại cố bày ra “sáng kiến” này chủ trương nọ để tỏ ra mình… cũng có tài.

Những quy định khiến người dân choáng váng
Một phần vì thế, thời gian gần đây, chỉ trong một thời gian ngắn, hàng loạt quy định “lạ đời” được ban hành hoặc đề nghị ban hành. Từ quy định “xe chính chủ”, “thịt 8 giờ”... cho đến gần đây quy định về đổi chứng minh nhân dân mẫu mới 12 chữ số, rồi ý tưởng “nhà hàng chỉ tổ chức tiệc cưới khi có giấy kết hôn”. Những quy định thiếu tính thực tế, “không khả thi” được đưa ra liên tiếp khiến người dân ngơ ngác.
Người dân còn nhớ đến những quy định từng “gây sóng gió”, bất bình trong dư luận như “thấp bé, nhẹ cân, ngực lép… không được lái xe” theo quyết định của Bộ Y Tế, “đi xe theo ngày chẵn lẻ” theo đề nghị của Sở Giao thông Vận tải TP Sàigòn, nhất là lệnh “khâu miệng túi áo những cán bộ đứng ở trạm kiểm soát giao thông” khiến không ai nhịn được cười. Mời bạn đọc “ôn cố tri tân” lan man một tí về cái lệnh mà người dân gọi là “lệnh lạc chết tiệt” này để có dịp cười… bằng thích nhân dịp vui Giáng Sinh đón Năm Mới.

Nhớ lại cái lệnh “khâu túi áo”
Vào khoảng tháng 6 năm 2006, Khu quản lý Đường bộ II (Cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải Việt Nam) đã “phát minh” một biện pháp “chống tiêu cực” rất ly kỳ, có thể gọi là hết sức quái đản: yêu cầu tất cả cán bộ, nhân viên của các trạm thu phí phải khâu túi quần, túi áo của mình lại! Lắm người còn tưởng là chuyện khôi hài, cho đến khi thấy tận mắt những ông ở trạm kiểm soát tự khâu túi áo túi quần mới dám tin là có “lệnh” thật.
- Nhờ vợ khâu túi áo bị vợ chê là mộng du
Trước quy định của cấp trên, anh T.M.T không biết phải “báo cáo” với cô vợ mới cưới như thế nào, nhờ mẹ thì lại càng dở. Tính toán mãi, đến đêm hôm trước ngày quy định có hiệu lực, T. phải tự làm lấy. Nửa đêm chờ vợ ngủ, T. mới lọ mọ dậy tìm kim chỉ tự khâu túi quần, túi áo của mình. Chiếc túi quần mới khâu được một nửa, cô vợ thức giấc. T. giải thích thế nào vợ anh cũng không tin, cho rằng T. bị mộng du. Khi biết đó là quy định của cơ quan, vợ T. chép miệng: “Đúng là ngớ ngẩn!”.
Anh T.B.C lại gặp phải sự khó xử khác. Anh than thở: “Tôi có hai đứa con, đứa lớn 13 tuổi, đứa nhỏ 10 tuổi. Nếu chúng nhìn thấy tôi tự khâu túi quần, túi áo lại, chắc chắn sẽ thắc mắc, thậm chí nghĩ bố mình ăn cắp, ăn trộm nên cơ quan mới bắt làm như thế. Đành phải đợi chúng ngủ rồi nhờ vợ khâu giúp. Nói mãi vợ tôi mới tin, tin rồi thì bà ấy lại ôm bụng cười”.
- Còn nhiều cái phải khâu nữa, các cụ tính thử xem
Cũng may mà cái lệnh “chết tiệt” kia vừa ra, gặp phản ứng dữ dội quá nên đã phải xóa sổ làm lại. Khu quản lý Đường bộ II đã ra thông báo gửi các đơn vị quản lý và sửa chữa đường bộ yêu cầu dừng ngay việc khâu túi của cán bộ, nhân viên các trạm thu phí.
Dù sao đây cũng là một chuyện khôi hài nhất trong lịch sử “dựng nước và giữ nước” của dân tộc ta, đáng ghi vào sách Guinness của thế giới về những cái lệnh ngốc nghếch nhất trên thế giới.
Nếu cái lệnh được thực hiện trong toàn quốc với các cơ quan khác, sẽ có lúc các quan chức phải khâu luôn cái miệng. Nhưng khâu cái miệng chắc là chưa đủ? Còn phải khâu nhiều thứ khác. Bởi những anh tham nhũng không chỉ có “ăn” mà còn “chơi” nữa. Cái khoản “chơi” này mới dữ hơn “ăn”. Vậy các cụ thử lẩm cẩm tính xem chống tham nhũng như thế thì các quan chức (kể cả quan ông và quan bà) ngồi ở các vị trí “nhạy cảm” còn phải khâu những cái gì nữa?!
Tôi đề nghị bạn đọc nhớ lại chuyện này để chứng minh rằng “thứ lệnh lạc ba trợn” nào cũng có thể có được trong thời buổi này.

Đổi Chứng Minh Nhân Dân mới
Mọi chuyện đang yên lành, bỗng cả nước nghe tin sẽ đổi lại Chứng Minh Nhân Dân (CMND) mới. Đây là chuyện đang làm các cơ quan lúng túng nhất kể từ khi ban hành nghị định 170/2007/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 05/1999/NĐ-CP về CMND. Nghị định này đã nhanh chóng được làm thí điểm tại 3 quận, huyện ở Hà Nội là Tây Hồ, Từ Liêm và Hoàng Mai. Theo Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự an toàn xã hội (Tổng cục VII) - Bộ Công an thì không ai phàn nàn gì nên từ nay đến hết năm 2013, sẽ tiếp tục cấp CMND mới trên toàn TP và mở rộng ra nhiều địa phương phía Bắc như Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình…
Nhưng thực tế cho thấy, ngay sau đó đã gặp phản ứng mạnh mẽ từ phía người dân và ngay cả những người hiểu biết pháp luật và cơ quan pháp luật cũng nhận thấy quyết định này vi phạm quyền công dân, làm phiền cho dân, không mang lại hiệu quả gì mới. Hãy nghe dư luận của ngừoi dân trước
- Làm khó người dân như thế nào?
- Ông Chu Văn Khanh, Trưởng Phòng Công chứng A1, Chủ tịch Hội Công chứng Hà Nội, cho biết đã có không ít người dân gặp rắc rối trong lúc làm các thủ tục mua bán tài sản khi CMND mới có 12 số thay vì 9 số như trước đây. Nhiều trường hợp công chứng vẫn làm xong nhưng khi gửi sang Phòng Tài nguyên - Môi trường thì bị trả lại, yêu cầu phải bổ sung giấy tờ chứng minh việc thay đổi CMND. Ông Khanh nêu thực trạng: “Khổ nhất là những trường hợp trước đây làm giấy tờ ủy quyền tài sản nhưng bây giờ muốn làm thủ tục sang tên thì cơ quan Nhà nước yêu cầu phải có xác nhận thay đổi CMND của cả người ủy quyền”.
- Bạn Thanh Lan nêu nhiều chuyện phiền hà khác: “Việc cấp lại CMND quá tốn kêm, quá mất việc, qua phiền hà trong giao dịch. Sổ đỏ, Hợp đồng kinh tế, giấy tờ xe, giấy tờ tài sản, đăng ký kết hôn, bằng đại hoc..... và rất nhiều thứ khác đều mang số CMND cũ. Bây giờ bắt thay CMND mới chỉ ghi thêm tên bố mẹ. Thật khổ mà tốn kém. Cả nước làm lại CMND mất hết 4 nghìn 900 tỷ đồng. Chưa nói mất công, mất sức”.
- Bạn đọc Nguyễn Gia Huy cho rằng, đại diện Bộ Công an cho rằng “Con cái nên tự hào việc đưa tên cha mẹ vào CMND là chỉ mới thấy mặt thuận lợi. Còn mặt trái của vấn đề này phức tạp hơn nhiều. Ví dụ: mồ côi cha mẹ thì cứ mỗi lần nhìn thấy CMND của mình thì một lần phải nhắc lại nỗi đau này. Hoặc cha mẹ là tử tù, hoặc sinh ra từ ống nghiệm... thì điều này sẽ luôn đè nặng lên tâm trí họ. Bạn đọc này cho rằng CMND mới thuận lợi nhất cho những ai là con ông, cháu cha, có thể lòe thiên hạ, tận dụng tên tuổi của cha mẹ để ứng phó với xã hội, thực hiện những giao dịch trong cuộc sống”.
- Bạn đọc tên Cu Li, dẫn chứng sự bất cập của CMND mới: “Dân số Việt Nam khoảng trên 80 triệu người, ước chừng bằng nước Pháp, ít hơn nước Mỹ gấp 3 lần, ít hơn Trung Quốc đến mười mấy lần vậy mà CMND của các nước đó có cần phải ghi nhiều như vậy đâu? Vậy mà họ vẫn làm việc được như thường. Còn ở ta thì sao lại rối rắm như thế”.
- Đến mặt pháp lý cũng sai
- Theo TS Lê Hồng Sơn, Cục trưởng Cục Kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp), sau khi nghiên cứu quy định cho phép đưa tên cha mẹ lên CMND, cục đã phát hiện điều này trái với Bộ Luật Dân sự và Công ước Quốc tế về quyền trẻ em mà Việt Nam đã ký tham gia từ năm 1989.
Hơn nữa, điều 38 Bộ Luật Dân sự 2005 về quyền bí mật đời tư thì người mẹ có quyền giữ kín thông tin về người cha và nếu thủ tục hành chính yêu cầu ghi tên cha mẹ đứa bé thì sẽ xâm phạm quyền bí mật đời tư được quy định tại điều này.
- Phải dừng ngay
- TS Nguyễn Đình Lộc, nguyên bộ trưởng Bộ Tư pháp, cho rằng việc đưa tên cha mẹ lên CMND là không cần thiết và phải dừng ngay. Ông nói: “Việc đưa nguồn gốc con người lên CMND rất dễ gây xúc động, tâm lý không tốt với nhiều người đã có cha mẹ mất từ lâu, thiếu cha, mẹ hoặc sinh ra đã không biết cha mẹ là ai. Dù Bộ Công an giải thích những trường hợp này có thể để trống nhưng thử hỏi khi ấy công dân sẽ cảm thấy tủi thân, xấu hổ ra sao khi đưa CMND ra cho người khác xem.
“Quan điểm của tôi là không thể thực hiện quy định này. Bây giờ vẫn đang trong thời gian thí điểm, tác động chưa nhiều tới đông đảo dư luận nhân dân nên Chính phủ vẫn có thểyêu cầu dừng lại”.
- Bộ Tư pháp sẵn sàng nhận khuyết điểm
- Đại diện Bộ Tư pháp cho biết lãnh đạo bộ đã giao các cục, vụ chức năng nghiên cứu kỹ về tính hợp pháp, hợp lý của Nghị định 170/2007/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 05/1999/NĐ-CP về CMND.Nếu xét thấy việc thẩm định Nghị định 05 và sau đó là Nghị định 170 có sơ suất, để lọt quy định cho phép CMND ghi họ tên cha mẹ công dân thì Bộ Tư pháp sẽ không chối bỏ trách nhiệm của mình và sẵn sàng thừa nhận khuyết điểm với Chính phủ.
- Vi phạm nguyên lý sơ đẳng
Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Kỷ, một cán bộ là cán bộ nghiên cứu lâu năm trong ngành công an về nhận dạng vân tay và ứng dụng để điện tử hóa các hệ thống căn cước cho rằng ông đã có văn bản gửi cơ quan chức năng đề nghị ngừng ngay việc cấp CMND mới vì nó vi phạm các nguyên lý sơ đẳng của hệ căn cước. Ông Kỷ cho biết:Thứ nhất: Khi đã được điện tử hóa, kết nối thông tin với nhiều phân hệ khác, chúng ta sẽ có hàng trăm thông tin về công dân chứ không riêng gì tên cha mẹ.
Thứ hai: Số CMND cũ 9 chữ số đã bám rễ sâu trong tất cả các ngành, trong hộ tịch, hộ khẩu, sổ đỏ, mã số thuế, thẻ ngân hàng, bằng lái xe, hộ chiếu... Nay nếu thay đổi số mới là phá hoại mọi thành quả 36 năm qua và phải mất 36 năm nữa để theo kịp hôm nay.
Thứ ba:CMND mới vẫn dùng 9 chữ số như cũ, không phải chuyển sang 12 chữ số, vì với 2 ký tự đầu làm mã serie cấp tỉnh ta có thể đánh số thoải mái, đủ cho dân số cả trái đất…
- Bế tắc, tiến hay lùi?
Xem ra vụ CMND mới này đang gặp bế tắc, đã làm thí điểm ở 3 quận Hà Nội rồi, tất nhiên việc chuẩn bị cho tất cả các nơi khác cũng đã xong, nghe đâu chi phí hết 4 ngàn 900 tỷ đồng. Bỏ đi là quá phí phạm, giữ lại không biết để làm gì. Ngưng hay tiếp tục đang làm đau đầu cả quan và dân. Những nghị định quan trọng đến toàn dân như thế mà còn dằng co giữa đúng và sai, giữa nên và không quả thật là một chuyện rất lạ. Lạ hơn cả chuyện “may túi áo mấy bác ở trạm thu phí” bởi dù sao cái quy định đó chỉ ảnh hưởng tới một số ít người. Còn đây là chuyện lớn của quốc gia.
Trong kỳ sau, tôi sẽ phân tích đến một số quy định khác đang làm dư luận xôn xao. - (VQ)

20-12-2012

hoànglonghải * Bàn về chữ dâm trong truyện Kiều và luân lý của người Việt.

Phê bình tổng quát nhứt có lẽ là Linh Mục Sảng Đình Nguyễn văn Thích. Ông dẫn chứng ngay trong câu mở đầu của truyện Kiều, và cho rằng đó là truyện phong tình (“Phong tình cổ lục còn truyền sử xanh”) thì không nên cho học trò học (1).

Thanh Trí * NGỦ QUÊN MỘT MÙA

Mùa ni cây cối đứng trơ xương Đợi giá lạnh về phủ áo đông Lắng im hơi thở lùa tuyết trắng Nhuộm cả Đất Trời một màu buồn Nghe từng thớ thịt từng cành bung Từng tiếng răng rắc tiếng nhạc cuồng Rễ cây gối mình ôm thân cóng Mệt mỏi ngủ quên một mùa tròn    thanh trí

Thiếu Khanh * Trường ca Việt Nam

Cho Thu Lâm Trương Lợi (Canada) Ta phá xiềng Bắc thuộc Một ngàn năm nếm mật nằm gai Một ngàn lần quật mình đứng dậy Ngạo nghễ trước móng vuốt cường bang bạo lực Gọi thức giống người đoạn phát văn thân Giết chết con thuồng luồng quấn cổ Khơi rộng biển ngòi Mở rộng giang sơn Từ đó Bàn chân ta khai núi phá rừng Bàn tay xua loài thú dữ Mang quả tim lửa bỏng yêu thương Ta đi về phương Nam Mặt trời rực rỡ Đặt mình trên bờ bát ngát trùng dương Hát bài ca gió nồm Trong hơi thở nồng ấm mặn mà ngào ngạt Của biển của sông Và khí phách mấy ngàn năm phấn đấu Để sinh tồn Đã từng phen hưng phế thăng trầm Đớn đau thân thể Ta bùi ngùi kể lể Bằng gió Thái Nguyên Rừng Lạng Sơn Sông Nhị núi Nùng Nghe từng đàn con tức tửi Từng bàn chân dã thú ngoại nhân Dẫm nát những vùng tóc xanh máu đỏ Mà nhớ những đêm Chí Linh tiếng thét oai hùng Cũng nhiều phen ta hò reo Đẫm mồ hôi thạch mã Đỏ ngọn sóng Hồng Hà Lời hịch vang lừng nhát dao chém đá Ta cựa mình đứng dậy Nhìn hai mươi vạn quân thù tan tác trôi sông  Đêm Mê Linh Núi Lam Sơn Ngọn Bạch Đằng Gò Đống Đa Thân ta dựng nên thành cao bất khuất. Từ buổi sơ sinh trên bờ sông Dương tử Ta khôn lớn ở Thăng Long nghiêm cẩn Về Phú Xuân trang trọng hào hoa Nhìn ra trùng dương sóng vỗ Ngọn gió hồng hào thổi suốt châu thân Thơm mùi biển khơi rừng sâu Phù sa quyện tràn hơi thở Chín con rồng hát khúc bình ca Trên thân thể ta mượt xanh châu thổ Bản hùng ca Bốn ngàn năm khí phách Bốn ngàn năm bứt phá nanh vuốt bạo tàn của con hổ dữ Dựng một trời chiến công Ngút tỏa hào quang Trên bờ Đông hải Với những trường canh nhịp phách lẫy lừng Ngô Quyền Lê Lợi Hưng Đạo Quang Trung Ta vừa hát vừa đi Từ Bắc xuống Nam Gõ nhịp trên những ngọn tháp Chiêm Thành đất đỏ Nhưng một buổi Bản hùng ca bỗng dứt Ta đau thương tủi cực Nghẹn lời trầm ca thê thiết xuýt xoa Ngọn lửa thù hằn nung cháy nồi da Ta nhức nhối nằm nghe chín từng thớ thịt Ngọn sóng Linh Giang Xô lấp tiếng thét Bạch Đằng Ta buông rời từng chiếc tóc xanh Cánh tay cằn cỗi Không che hết những vết rạch ròi Bao nhêu nhát dao bằm trên thân thể Kể từ đó  Ta thành con- người- một- nửa Con mắt bên này Nhìn chới với con mắt bên kia Trong vết tử thương xả đôi hình hài Ta nhìn ta xương thịt mũi tẹt da vàng Đã dựng chung lịch sử Từ thuở sơ sinh trên bờ sông Dương tử Theo cánh chim Lạc Bay về với nắng phương Nam Ta cất tiếng hùng ca Khai rừng đuổi thú Bốn ngàn năm khôn lớn đứng dậy làm người Bây gìờ một nửa thân ta thương tích Nằm nhìn con sông Bến Hải Nằm nhìn hai phần thân thể buông nhau Bởi chính một dòng huyết mạch

November.2012

Vương Trùng Dương * Cung Tích Biền, giữa hai lằn đạn

          Nhân dịp Hội ngộ Liên Trường Quảng Nam - Ðà Nẵng vào đầu tháng 9 năm 2007 vừa qua tại Little Saigon, gặp lại bạn bè, nói chuyện thơ văn quê nhà, có đề cập đến nhà văn Cung Tích Biền.

Đỗ Hồng Ngọc * Chuyện kể đêm Giáng Sinh

Cô Dina dạy lớp Hai tại một trường ở Ontario, Canada. Năm ấy cô được nhà trường giao cho một hoạt cảnh trong đêm văn nghệ mừng Chúa giáng sinh. Sau khi đắn đo suy nghĩ rất lâu, cô bắt đầu phân vai cho các học sinh trong lớp. Rắc rối là cháu Ralph, chín tuổi. Lẽ ra cháu phải học lớp Bốn, nhưng cháu vụng về, chậm chạp, và chậm hiểu nên vẫn phải học lớp hai. Đám bạn lại rất thích cháu, vì cháu lớn xác hơn cả, dễ dàng đứng ra bảo vệ chúng nếu bị trẻ lớp khác bắt nạt. Ralph nằng nặc đòi làm người chăn cừu, thổi sáo trong vở kịch. Cô giải thích Ralph có một vai khác quan trọng hơn, là làm chủ quán trọ. Thật ra, cô chủ ý dành cho cháu vai này vì cháu chỉ cần nói vài câu ngắn, dễ học thuộc, phù hợp với khả năng cháu. Hơn nữa với vóc dạng to hơn các bạn, Ralph dễ làm ra vẻ hùng hổ, hung hăng của ông chủ quá trọ khi xua đuổi ông bà Giu-se. Đêm văn nghệ của trường chật ních khán giả. Ai cũng háo hức muốn xem con cháu nhà mình trổ tài trên sân khấu cuối năm. Hoạt cảnh lớp cô diễn ra suôn sẻ từ đầu vì bọn trẻ được tập luyện rất nhuần nhuyễn. Thế rồi đến cảnh ông Giu-se chậm chạp, mệt mỏi dìu bà Ma-ri-a đến cánh cửa quán trọ đóng im ỉm. Ông gõ cửa. Ralph chỉ chờ có thế. Cháu mở tung cánh cửa ra, hùng hùng hổ hổ quát: “Mấy người muốn gì?” “Chúng tôi tìm chỗ trọ qua đêm.” “Chật hết rồi. Đi chỗ khác đi!” “Xin ông làm ơn. Chúng tôi đã hỏi hết các nơi khác nhưng đều bị từ chối. Chúng tôi đi đường xa, mệt mỏi.” “Không còn phòng nào hết!” “Xin ông mở lòng lành. Đây là vợ tôi, sắp đến ngày sanh nở. Vợ tôi rất cần được nghỉ ngơi đêm nay. Xin ông cho một xó xỉnh nhỏ hẹp nào cũng được.” Ralph nhìn bà Ma-ri-a, rồi đứng ì ra khá lâu. Cả hội trường im phăng phắc, bối rối trước thái độ của Ralph. Nấp sau cánh gà, cô giáo nhắc tuồng: “Không, xéo đi!” Ralph vẫn đứng như phỗng đá. Cô nhắc đến lần thứ ba. Mỗi lúc một lớn giọng hơn. Các cháu đóng vai thiên thần ở hậu trường cũng sốt ruột, lo ngại không kém mọi người. Cuối cùng Ralph cũng mở miệng như cái máy: “Không, xéo đi!” Ông Giu-se buồn bã, thất thểu dìu bà Ma-ri-a bước đi. Tay chủ quán không quay vào đóng sập cánh cửa lại như đã tập dượt thuần thục hàng chục lần. Y đứng sững đó, dõi mắt nhìn theo ông bà Giu-se. Y chau mày, vẻ mặt khổ sở, bờ môi run run nén cơn cảm xúc, và kìa, hai tròng mắt y đã ướt sũng tự lúc nào! Ralph gào lên: “Đừng đi, Giu-se! Đưa Ma-ri-a quay lại đây!” Tay chủ quán dang rộng hai cánh tay, miệng cười rạng rỡ: “Mời ông bà ngủ lại trong phòng của tôi.” Cô giáo bật khóc. Các cháu nhỏ thủ vai thiên thần ùa cả ra sân khấu trong lúc khúc nhạc mừng Giáng sinh trổi lên rộn rã. . ( Chuyện kể theo thầy Lê Anh Dũng). ……………………………………………….. Ghi chú: Đây là một câu chuyện có thực của một em học sinh “chậm phát triển” tên Wallace Purling (trong truyện là Ralph) xảy ra ở trường London, Ontario, Canada, được cô giáo Dina Donohue kể lại, có tên là “Trouble at the Inn”. Cô bảo một số người trách cô, nói vở kịch đã bị “bể dĩa”, trong khi một số khác bảo “chưa bao giờ thấy xúc động đến thế”- vì những điều xảy ra ngoài “kịch bản” đầy bất ngờ của Wallace! Truyện do Lê Anh Dũng (Huệ Khải) chuyển dịch rất khéo, và tôi, lạ, mỗi lần đọc đều cảm thấy rưng rưng, bởi đó là chuyện của một em bé “chậm phát triển” mà trong Nhi khoa tôi vẫn thường gặp… – như là một nhắc nhở cho chính mình. Nên đọc lại. Thân mến, (Đỗ Hồng Ngọc).

2012

Lâm Văn Sang * đào hải triều đọc đá vẽ tranh

     

Ngôn ngữ nghệ thuật xuất hiện trong lịch sử con người rất sớm. Dường như không có một quyển sách lịch sử nghệ thuật nào quên kể lại thuở mới bắt đầu có những thể hiện khách quan của kinh nghiệm con người bằng những hình ảnh ghi khắc trên xương, sừng, ngà và trên đá. Nhìn lại quá khứ đó, người ta dường như cũng đồng ý với nhau một điều: ký hiệu chữ đầu tiên được tạo cũng từ hình ảnh. Con người vẽ hình trước khi vẽ chữ. Con người còn vẽ hình trước khi gắn lên sinh hoạt đặc thù này hai chữ “nghệ thuật” (hay một chữ art) và trước khi kịp thời đặt tên cho kẻ tạo hình là “nghệ sĩ” (artist, người sáng tạo nghệ thuật). Điều này cũng c

H ả i P h ư ơ n g * Thuở Con Còng Biển Lên Ngôi Đại Đế

Con còng biển phải gió / cỏng gió / chạy quanh bãi cát trên lưng mang nặng lớp sương mù mộng mị rất sẵn đêm mục rã biển giận dữ điên tiết cào cấu cuồng lũ xô giạt phiến thời gian hiu quạnh tê cứng vách đá tảng vô tri vô ngã vô nghì vô cảm không khái niệm không nguồn mạch không bắt đầu không chấm hết không không không không tranh bá đồ vương không lớp học không thư viện không giảng đường không giờ triết học để em nhìn ra cửa sổ nghe chim hót không cấn thai không lâm sàng không sống không chết không tang nghi quán thơ không yêu không hận không tất cả không hiện hữu không hư vô không vô thường không cõi đi về không nơi trở lại không máu của đất không hồn của trời không phục sinh không đời không kiếp… Biết đâu sáng mai thức dậy con còng biển được tước phong làm vua / là vua bọn thi sĩ thứ thiệt trải chiếu hoa dưới ánh nắng mặt trời nghinh đón trái tim cuồng nhiệt nhận nhiệm vụ xe cát và hát không máu của đất không hồn của trời không âm thanh của màu sắc Thuở Con Còng Biển Lên Ngôi Đại Đế . Khi ở Sillicon Valley Tháng chạp 2012 H ả i P h ư ơ n g

mber.2012

Trần Vấn Lệ * Tùy Bút Noel

Bạn ở trên Bắc Mỹ, than: trời lạnh quá chừng! Mình hồi âm: mùa Đông / ở đây cũng lạnh lắm… Mùa Đông dù ngày nắng / trời cũng lạnh như đêm. Chuyện vãn có nói thêm…thì chung quy là lạnh! “Lạnh, người ta không tránh / vì người có tình người”. Bạn tôi nghe, bật cười: “Nên mình ở đây mãi!”. Bạn nói nghe rất phải, cũng giống như tôi thôi – đây là chỗ khó rời / khi đã quen đất, nước… Quen con đường mình bước, quen góc phố từng qua…Quen cả tiếng người ta / dẫu là chào buổi sáng! Nhớ ngày nao, thật chán / bạn cùng cảnh, im khe. Non nước thì bộn bề, tâm tình thì cạn máu! Nếu nói thì nói láo - “Dạ thưa phấn khởi nhiều!”. Ghét thì phải nói yêu – “Không ai ngoài Cách Mạng”. Thôi thì thà im lặng, ngay cả lúc từ ly…, bỏ Cha Mẹ ra đi, cũng không nghe tiếng khóc! Bạn nhau thời xanh tóc / bây giờ đầu tuyết sương / hai đứa ở hai phương / hỏi thăm nhau…thời tiết! Hỏi thăm nhau và biết / còn sống vậy…Trời ơi! Đêm Thiên Chúa ra đời, lạnh, cái phone cũng lạnh! Ngồi nhìn sao lấp lánh, thả khói thuốc bâng khuâng. Thương quá Chúa, đêm Đông, sinh ra từ máng cỏ! Trần Vấn Lệ