1.
Người
trẻ tuổi kéo trịt về bên trái chiếc nón lưỡi trai bạc mốc. Ngước mắt
nhìn cao lên ngọn núi nằm lơ đãng trong những cụm mây thấp bay ngang.
Chàng cuối xuống nhẫm tính, có lẽ những bài toán còn đong đưa vài con số
ẩn, đôi mày khe khẽ chao nhẹ như chiếc lá cười với cơn gío heo may.
Ðiếu thuốc cập chặc trong vòng môi đen sậm, ngọn lửa loé chạy lan lên
đầu thuốc. Chàng ngồi sà trên tảng đá bên lề, lim dim rít từng hơi khói
dài, nhã vài vòng tròn quay nhẹ nhàng trong không. Gió vẫn thổi ngay
ngọn, ngọn gío miền núi miền rừng bao giờ cũng mạnh, mang theo nhiều mùi
hương dại và đặc biệt lạ lùng. Gió đưa từng vòng khói thuốc lên cao,
chạy xô bồ rồi càng lúc méo mó tan loảng hình dạng như mây. Vài chiếc lá
lao xao bay luồn trong gió lùa tít mù theo con đường chạy dài thâm thẩn
trước mặt, chàng đưa mắt nhìn lơ đãng, rít ngụm thuốc cuối cùng, tàn
búng xổ vào lùm cây bên cạnh. Với nhặt cành khô, vừa lầm bầm chàng vẽ
ngoằn ngoèo lên bãi cát những con số to nhỏ, cộng trừ nhân chia, chia
nhân trừ cộng.. Chàng vẫn lắc đầu, xoa mạnh lên những kết quả bằng thân
giầy tua gót, hình như chàng đang hằn học đó.
Lưng
chừng núi, hai bóng người vẩy vẩy kêu gọi và có lẽ họ cũng đi dần
xuống. Vách núi vang vang. Chàng trẻ tuổi hơi ngước lên, môi nở nụ cười
(gió tạt ngang, tóc tai chàng ngả ngược và loạn xạ, chàng giơ tay vuốt
vuốt những phần rũ hoài xuống vầng trán). Nắng trưa khá gay gắt, hai
người có vẻ vợ chồng, bước nhanh về phía chàng, vừa quệt những giọt mồ
hôi đọng như suối trên nước da đen ngâm,khỏe mạnh. Bước chân họ thật dài
đấy chớ, những hạt đá bén và nhọn k hác gì những mũi kim vẫn bất lực
trước da thịt của họ. Chàng tuổi trẻ đứng dậy, bước đến vài bước, cười,
vỗ vai họ thân mật, tìm ra hốc nào thuận tiện chưa?
Cơn
gió vụt mạnh, tiếng nói vang vang, vách đá cũng trả treo câu hỏi một
cách im lìm. Tìm ra hốc nào thuận tiện chưa? Người đàn ông phe phẩy vạch
áo đen như màu da, khe khẽ lúc lắc cá đầu, cười gượng gập. Người vợ ngó
xéo nụ cười của chồng, quay quay vạt áo rồi nhìn lên vách núi đứng sừng
sững, cứng ngắt như cuộc sống của họ. Những vết đục cạn trên lưng núi,
ngòi địa lôi đã được đặt quá hời hợt chưa thể đong đầy buổi cơm canh rau
cho người dân miền núi. Từng tảng đá nương theo đà thuốc nổ rớt xuống
có thể đếm ngon trên những ngón tay gầy cháy nắng. Mấy mười năm, núi đã
đến với họ như giọt nước mùa hạ. Bắp thịt họ cuộn tròn theo bao nhiêu
ngày tháng vác đá. Ngày tháng thanh thản và ngày tháng lo âu. Chàng tuổi
trẻ chầm chập trông sườn núi thẳng đứng, những sợi dây thừng treo lửng
lơ đang phe phẩy trước gió núi. Vài ba dáng người đong đưa trên đó,
thoăn thoắt leo như vượn. Từ vùng nầy đến vùng khác, mấy cây cọc sắt vẫn
từ từ bị gỡ theo tay, cắm ngay vào vị trí được chọn. Vài cây khác lại
lay động rồi để lại mặt đá những vết hốc sâu. Nắng điên dại đổ lên thân
hình bé bổng của lũ người đo chỗ đứng trên cao; người đàn bà tay che
nắng im lặng ngó vách núi, ngó hoài chàng trai, lên tiếng đề nghĩ một
cách dễ dãi, hay mình chọn mặt núi sau. Sườn còn thoải, tránh nguy hiểm
lại nhiều đá. Vuốt mặt, người đàn ông bực dọc, mình chỉ được phép lấy đá
mặt nầy thôi. Dại gì phải cực. Mấy mươi năm đo số phận trên những hồi
cực khổ phá đá, ngọn núi vẫn chưa mọc lên dầy những mãnh đá non che lấp
dấu vết như Thượng đế trước khi tạo con người đã nói rõ, thiên nhiên sẽ
nuôi sống các ngươi, các ngươi được quyền gầy giống và được tự do. Bây
giờ giống gầy càng ngày càng đông, tự do càng lúc càng nhiều, kể cả tự
do đánh nhau, nhưng trước mặt những nhánh đá dựng sừng sững như tường
đồng vách sắt ngăn cản bước tiến của nhu cầu thiết yếu, của sự hân hoan
con người. Thiên nhiên vẫn thiếu thốn, thiên nhiên vẫn đè chụp trên đỉnh
đầu thật điên cuồng như nắng hoang miền xa lạ nầy đó. Ba người đứng im
lặng dưới chân núi, nắng vẫn đổ hăng say vào mỗi tâm trạng riêng rẻ của
họ...
Mồ
hôi rơi xuống như điên, mùi hăng hắt phát khởi từ những chiếc áo trần
trụi, chàng tuổi trẻ bước thẳng vào chòi lá, rút thêm điếu huốc, cong
veo, chàng giơ tay vuốt sơ sài. Tiếng xe chở hành khách loáng thoáng vụt
qua, mang theo cơn gió bụi mù. Những chiếc lá vàng tung tăng cuốn mình
lôi kéo theo hướng gió, bay loạn xạ. Chàng đưa mắt, lim dim nhìn vào.
Nỗi lặng yên của chàng giá trị như sự rình rập của một chú mèo vờ ngủ
trong bóng tối. Hơi thuốc vần vũ trong không vẽ thành những hình tượng
quái dị xa xôi. Ðầu hơi nghếch, mặt trầm lạnh như đávà nhất là những đợt
khói vẫn liên tục xoay vòng, càng phút giây càng dầy đặc. Ngày nào, anh
trai duy nhất đã lũ lượt theo chân ba mẹ đi sâu vào phương trời lơ
đãng. Sự ra đời của ba, sự bắt tay tần tão với cuộc sống để nuôi con của
mẹ, và sự nối gót của anh , đã chua chát như linh hồn, lạnh nhạt tựa sự
thế, để bây giờ chàng phải đứng sừng sựng, im lặng dưới một chân núi
đá. Còn nỗi niềm nào cho chàng nghĩ được ra đây bởi lòng đã dầy như da
trâu, ý tưởng cùng nhụt như mặt đá. Chàng tuổi trẻ cúi xuống lẩm nhẩm
lại những con số vừa rồi, bài toán vẫn rối nùi, chàng lại thở khói (chưa
biết có nỗi bình thản hay chua xót). Tiếng chân dẫm trên đá sỏi trải
dài trước sân, những tiếng động nhẹ và đều. Tiếng chân kéo đến bục thềm,
cạnh bàn, chàng ngước lên nheo nheo đôi mắt. Người đàn ông kéo chiếc
ghế nhường cho vợ, ngồi xổm lên chiếc ghế ba chân còn lại, cũ kỹ. Không
khí ngôi chòi có phần mát dịu, người đàn ông thở mạnh, nghiêng chúc chúc
ngọn tóc và lắc lắc, cho vài giọt nước người vừa ứa ra, rớt xuống đi
con. Chàng vói tay đập mạnh con ruồi cánh xanh đậu bám trên tay kia,
người đàn ông cười, trời mát hả mậy, dễ chịu hơn ngoài đó. Chàng trẻ
tuổi cũng cười theo (nhưng thật nhẹ). Nắng như điên hả chú Tư, khó chịu
hơn trong nầy. Người đàn bà bật cười, vươn tay chìa ngón trỏ chỉ chiếc
sườn núi thoải thấp bên trái ước ao, được phép dùng vài năm. Rồi đưa mắt
nhìn vách núi cũ thẳng như giây dọi thợ hồ, không để ý đến vẻ mặt mọi
người chung quanh. Hình như nơi nầy, người đàn bà ngủ yên và mơ mộng tới
những hang động thật ngon, những cây thuốc nổ dầy âm ấp, từng phút từng
phút trong tiếng nổ lừng lẫy, từng khối đá rớt xuống như mưa, chồng cao
từng hòn núi nho nhỏ, những chòi lá dột mái ngày đêm vang hoài tiếng
đập dòn dã, rồi những buổi cơm nóng nghi ngút, rồi những chiếc xe tuần
tự di chuyển đá xanh đến tận cùng đất nước, rồi những tòa nhà trang
trọng mọc nhanh rồi nụ cười, nụ cười... Người đàn bà khoan khoái, cười.
Chàng chìa gói thuốc trước mặt, người đàn ông móc và mồi một điếu. Vẫn
khói đen bay đon đã, vẫn nhìn về vách núi chói chang, mọi người ngồi yên
đó.
2.
Màn
đêm rũ xuống khi mặt trời không còn núp trong thân núi một sức nóng
hừng hực. Những con chim bay về buông hoài những tiếng kêu mù mịt. Ðông
nằm dài trước sân trong chiếc đệm dầy mo, lim dim ngườc nhìn rừng sao
trổ trắng. Mọi vật càng hồi đen đúa thêm, rồi một ngày tàn tạ đó Ðông,
trí óc mầy lợn cợn những nỗi buồn chưa thể tiêu hóa dễ dàng. Ngoài trời,
sao mọc thêm hoài, gió vẫn thổi mạnh vào ưu phiền dằng dặt. Câu chuyện
vách núi vẫn chưa giải quyết rành mạch, mầy phải nằm như chó đói. Một
con chó đói ẩn núp trong lớp sơn đại diện cho một hãng thầu, đổi về canh
chừng từng bước đứng của anh em, trông sóc từng hòn đá vô tri, đổi sức
sống tùy theo sức đá rơi nhanh hoặc chậm. Bao giờ, yếu tính của loài trẻ
tuổi cũng tự phụ đến sự nhận thức, mầy đã thấy chưa, khi đứng ngoài
không gian, khi va chạm thực tế, mầy đã phải sừng sững trồng ngọn như
cây cỏ trước một vách đá lạnh lùng. Ý thức cứng ngắc, như vách đá đó, sự
bó tay vẫn là điều lệ tất nhiên trước những cái vô tri gai như vách núi
sao? Cảm thông chỉ nhận được gữa những đồng cảnh, dù chất phác dù thua
hụt mọi người dân đập đá nơi nầy cũng nhìn trỡ ngại và cuộc sống như mầy
vừa nhận được hôm nay. Núi đã mài đá thành vách ngăn chận ý thức của
mầy, hỡi Ðông, chưa thể thẳng thắn lên tiếng soi thẳng lên vách đá, sự
trả treo nầy là sự thật hợp lý lắm sao. Những cánh nhạn vươn lưng trời
cũng phải vài cái đập cánh. Không gian không thể ngăn chận ý hướng của
nó, mầy phải nghĩ tới vách đá như không gian, mầy cần sự tự do đó.
Gió
núi bao giờ cũng lạnh buốt, tóc tai Ðông rũ rượi như những chiếc lá.
Ðông cuốn tròn, tay gối đầu, lắng nghe giọng chó tru từ cõi xa vọng về.
Gió thổi hoài, và tôi vẫn nằm đây, sự khốn khó ban ngày vẫn đọng sâu ở
đâu đó. Tôi không còn muốn điều nầy, hỡi vách đá cho xin nỗi bình yên.
Tiếng
động di chuyển nhẹ bên cạnh, Ðông xoay người, ngồi chơi chú Tư. Người
đàn ông cười hềnh hệch, khom mình ngồi chéo xuống chiếc đệm cũ kỹ, cạnh
chàng trai, vẫn chưa tìm ra một phương pháp nào khác hả Ðông? Vách quá
đứng kể cũng cực nhọc, bao nhiêu ngày qua cố gắng cũng chỉ lấy đựoc một
số đá đếm dễ dàng như một nắm tay.Ðông dửng dưng liếc ngang nắm sỏi
trong lòng tay chú Tư rồi ngồi bật lên, châm mồi kê vào chiếc thuốc lá
gắn gọn trên đôi vành môi từ lúc nào. Ánh lửa bùng mạnh, lao chao theo
gió, rọi nhẹ lên mặt hai ngừơi một cách quỷ quái. Ðông quăng que diêm,
thở một hơi khói, nhìn chầm chập chú Tư., im lặng. Vẫn chưa tìm ra một
phương pháp nào khác hả Ðông. Vẫn chưa phương pháp nào để giải quyết vấn
đề. Vách núi vẫn đứng sừng sững trong màn đêm, hình dạng đen và sù xì.
Ðông nghiêng người, ngó gương mặt chất phát và cần cù trung hậu của
người dân miền núi. Một vùng biên thùy xa xôi, hình như gió bao giờ cũng
thổi hai chiều, họ vẫn có thói quen chịu đựng dù sương dù nắng dù nguy
hiểm hằng ngày đe dọa, trên từng sợi dây từng nằm vắt ngang sườn núi,
nhiều con gió trở mình, chúng đong đưa như những con rắn uốn khúc. Họ
treo định mệnh lên đó. Sức sống chạy dài theo từng hồi đá lở, đổi chác
sự sống với sự treo ngành, từng cái móc ngược người đánh dấu chữ thập
vào một vài nơi nào có chất đá lý tưởng, dùi sâu từng hang nhỏ, ghém đầy
thuốc nổ rồi chạy xa trông lớp đá buông nhanh, xoa tay cười khoan
khoái. Bây giờ, đá đã cạn, vách núi đứng thật thẳng chờ đón những nguy
kịch chĩa tới những sinh vật biết nói nhỏ bé, cộng với thời tiết thay
đổi, khác lạ hơn mọi năm, cộng với những đe dọa từ những giăng lưới, thì
nụ cười của họ vẫn còn mù mờ như sương buổi mai. Bất giác Ðông thở dài,
sứ mạng với cuộc đời, với nỗi sống mang theo bên mình gặp nhiều cam go
và buồn bã. Ðông giơ bàn tay gài chiếc nút hở trên ngực chú Tư, nhìn màu
đen lẩn khuầt vào bóng đêm của người đàn ông chất phát, Ðông nghẹn đó,
ốm nghen chú Tư. Chàng lả vả trong khi chú Tư rối rít cám ơn, già rồi
thây kệ nó, lo là lo cho mầy kìa. Mấy bữa nay, trông hốc hác ra, trẻ
phải đủ sức lo cho vợ con chứ. Ðông cười to,
Ngọn
gió núi kỳ nầy mạnh bạo hơn, thổi vút qua màn đêm một cách hối hả và
lạnh lùng. Chú Tư khép bâu áo, khẻ rùn mình mất lượt, cha nó ngọn gió
quá mạnh vậy. Bên cạnh, Ðông chua chát ủ mặt lên bóng tối, tôi nghĩ đến
chú hoài đó chú Tư. Dù da thịt chai đến đâu cũng vươn cao những nếp nhăn
co rúm, dù tiếng nói của chú có âm thanh to rộng đến đâu cũng theo vách
núi im lìm vọng lại. Xoáy vào tận đôi tai, soi như mũi dùi vào từng
chân lông, xếp gọn từng nét mặt, chú Tư cũng cằn cỗi, nhưng buổi cơm
không cho chú cằn cỗi ngon lành như vậy. Hỡi người dân ngay thẳng và
thật thà, vách đávẫn đứng ngạo nghễ trước mặt các người đó. Da thịt các
người mềm hơn cao su, xương cốt dẽo hơn mẫu bánh xốp thơm phứt mới ra lò
không? Vách núi vẫn đứng sừng sững và ngạo nghễ đó, các người có thấy
không những mảnh đá nhỏ nhen vẫn chưa rời khỏi ý nghĩ thô sơ của các
người. Chúng vẫn đứng thẳng hoài trong tiếng kêu cứng nhắc, trong nỗi lo
âu và thao thức mệt nhọc như người dân dốt nát thường tiêu biễu nỗi vô
tâm nầy, cuộc đóng trăn trừng trị những đứa con gái chữa hoang mà không
phân phải trái. (Dù rất có thể điều đó xảy một cách máy móc ngoài trí
tưởng tượng, họ phải sống cam phận sau một cuộc hiếp dâm tàn bạo.) Ðông
ngơ ngác ngó hoài vẻ mặt chú Tư, bóng sáng của ngọn đèn dầu sát vách lá
hắt thẳng vào mặt, khiến có nét lung linh, tranh tối tranh sáng. Da chú
đen lắm đó, chắc phải giang nắng suốt ngày nầy qua ngày khác hả chú Tư?
Chú Tư hơi ngạc nhiên, khẽ nhíu đôi lông mày đen rậm, hục hặc bữa nay
mầy hỏi kỳ khôi vậy Ðông. Thì nghề nghiệp bắt buộc mới có hột cơm chớ.
Công tử bột rồi chết đói sao, tao già rọm hơi đâu nghĩ ngợi như mầy.
Ðông cười tủm tỉm, vậy mà có người khen vùa chú nghe chú Tư. Người đàn
ông bật ngửa, ngước mặt lên trời cười, ai vậy Ðông? Vách đá. Ðông nghiêm
nghị, ngồi thẳng người, vuốt vuốt mái tóc, nhìn chú Tư. Mình đã nghĩ ra
một kế hoạch nhưng hơi tốn công, có lẽ đá lấy được nhiều gấp năm gấp
mười. Nhìn cái phắc lên như cheo của người đàn ông hiền hậu, Ðông vắn
tắt, hay mình làm thử đi lần trên đỉnh vách xoi thẳng xuống càng sâu
càng tốt. Chú Tư im lặng suy tư, chắc chắn phải nhiều thời gian. Rồi đưa
mắt thật xa, cái lo âu ngay hẳng bao giờ cũng lộ liễu thật chất phát,
những nét nhăn vời vợi kéo lên trán môt vạch dài, vài giọt mồ hôi có thể
đọng sâu ở đó. Trên gương mặt ủ rũ, sự thẩn thờ ngủ yên, chung quanh
cảnh vật vẫn run rẩy theo từng con gió bay loang lổ. Ở đó, Ðông đã nằm
xoa tay, hằng vạn ngôi sao đang chẩu môi bàn tán ngó hoài vào đôi mắt
Ðông.
2 bis.
Mọi
người đã có mặt, cũng như Ðông đang ngước cổ trông lên đám người trên
đỉnh vách núi. Những sợi dây thừng, treo lủng lẳng từ những hôm trước,
cũng còn phất phơ mệt nhọc trong gió. Gió thổi khá mạnh (hôm nào sức gió
có lẽ cũng như vậy, sao mọi người cảm thấy hơi lạnh.) Ðông và chú Tư
ngồi đâu lưng trong chiếc ghế bắt sẵn dưới chân núi, rầm rì.
Trên
cao, những cái máy dùi đã dự bị, những dụng cụ xong chưa? Ðông nhìn đám
người đang lúc chúc nhường nhau những chỗ đứng, những gương mặt đen rạn
len lỏi vài hơi thở lo âu. Chiếc nón lưỡi trai lột phăng cầm gọn trong
đôi tay nắm chặt, chú Tư nhìn Ðông khe khẽ mỉm cười, gật đầu. Ngọn gió
núi lại vụt mạnh, Ðông gọi chú Tư, cười mơn man. Ngọn gió núi lại vụt
qua. Cây cỏ ngẩng lên.
Mặt trời càng lúc chạy dài trên đỉnh đầu. Vách đá im lặng.
