Lá
đã úa màu trên cây. Cũng có những lá đã vàng, khô, rơi
lác đác trên thảm cỏ xanh, và trên những con đường
dẫn quanh khu xóm. Trời bắt đầu lạnh. Từ lúc trời
sẩm tối cho đến buổi sớm hôm sau, sương giăng dầy
đặc khiến cho ngọn đèn đầu đường chỉ có thể tỏa
ra một vùng sáng nhỏ, lòa nhòa.
Khi
mùa thu chuẩn bị qua đi, mùa đông chớm đến.
Thực
ra thì mùa đông đã có trong mùa thu. Mùa thu đã có trong
mùa hạ. Mùa hạ đã có trong mùa xuân. Mùa xuân đã có
trong mùa đông.
Cái
này luôn có mặt trong cái khác, và ngược lại.
Nếu
cái này có một thực thể, một thực tánh nhất định
thì không cái gì khác có thể làm duyên hay kết hợp với
nó, và ngược lại.
Như
vậy, nhờ không có thực tánh nhất định mà tất cả
mọi sự vật đều có thể nương vào nhau mà sinh khởi,
cũng nương vào nhau mà thay đổi và hủy diệt.
Triết
lý nhà Phật nói sát-na sinh-diệt: nếu cái sinh ra không
diệt đi ngay trong sát-na ấy thì nó sẽ sanh mãi không
ngừng.
Thực
ra thì không có cái gì sanh mãi. Nếu sanh mãi thì đất
rộng trời cao này, không gian vũ trụ kia, có chỗ đâu mà
dung chứa những con người, muông thú và sự sự vật
vật!
Cho
nên dù thế nào, tất cả những gì có thể nắm bắt,
thấy, nghe, ngửi, nếm, cảm nhận được, đều phải
sinh-diệt.
Mong
đợi hay trốn chạy, nó vẫn như thế, vẫn đến trên
những chập chùng có-không, mộng-thực; vẫn đến lững
thững chậm chạp như con ốc sên bò qua vùng cỏ rối,
như lá xanh chuyển màu thơ mộng trên những hàng cây, hay
cuồng nộ thần tốc như bão lũ cuốn trôi những con
người, làng mạc và ruộng đồng…
Chúng
ta sáng tạo, diễn tả, hân thưởng cuộc sống của chính
chúng ta và muôn loài muôn vật trên giòng thời gian chuyển
biến và trong không gian đổi dời ấy. Vẽ trên mặt cát
những ước mơ thật đơn giản đến ngây ngô, cho đến
những giấc mộng hão huyền vĩ đại không bao giờ trở
thành hiện thực. Những ước mơ và giấc mộng ấy có
khi là thảm họa dài lâu cho đồng loại.
Vậy
mà, đâu đó quanh ta, vẫn có những con người dường như
không hề hay biết gì về những thống khổ bất an của
kẻ khác. Vẫn có những con người loay hoay một đời,
chuẩn bị cho mình nơi chốn an thân, nhàn nhã; mặc tình
cơn bão lốc vô thường có thể quét qua những lâu đài
thần thoại cổ tích, cuốn đi những dinh thự kiên cố
hiện đại, hoặc phủi sạch những dự án mơ hồ ngày
mai…
Và
cũng đâu đó quanh ta, có những kẻ nghịch thường, đi
ngược dòng đời, như thể đang đi tìm một cái gì
trường cửu bất diệt.
Có
chăng một cái gì bất diệt? — Đó là cái chưa từng
sinh. Đó là cái bất sinh. Cái đó không thể tìm
(vì chưa bao giờ mất); không thể sở hữu (vì luôn hằng
hữu). Vậy mà vẫn tìm kiếm. Cũng không phải là tìm
kiếm, mà thực ra là lên đường, trở về cội nguồn
xưa.
Trần
gian trôi mãi trong giòng cuồng lưu biến-dị vô cùng. Con
đường trở về cũng dài bất tận, bởi lẽ, nó chưa
từng được sinh ra, chưa từng được vẽ vời hay sáng
tạo bởi bất cứ ai trong cõi trời, cõi người.
Và
trong khi những con thú đông-miên chuẩn bị tìm nơi an ổn
cho giấc ngủ dài, từ nơi băng tuyết, vươn lên những
loài dị thảo.
