 |
| đào hải triều |
Người
trẻ tuổi kéo trịt về bên trái chiếc nón lưỡi trai
bạc mốc. Ngước mắt nhìn cao lên ngọn núi nằm lơ đãng
trong những cụm mây thấp bay ngang. Chàng cuối xuống nhẫm
tính, có lẽ những bài toán còn đong đưa vài con số ẩn,
đôi mày khe khẽ chao nhẹ như chiếc lá cười với cơn
gío heo may. Ðiếu thuốc cập chặc trong vòng môi đen sậm,
ngọn lửa loé chạy lan lên đầu thuốc. Chàng ngồi sà
trên tảng đá bên lề, lim dim rít từng hơi khói dài, nhã
vài vòng tròn quay nhẹ nhàng trong không. Gió vẫn thổi
ngay ngọn, ngọn gío miền núi miền rừng bao giờ cũng
mạnh, mang theo nhiều mùi hương dại và đặc biệt lạ
lùng. Gió đưa từng vòng khói thuốc lên cao, chạy xô bồ
rồi càng lúc méo mó tan loảng hình dạng như mây. Vài
chiếc lá lao xao bay luồn trong gió lùa tít mù theo con
đường chạy dài thâm thẩn trước mặt, chàng đưa mắt
nhìn lơ đãng, rít ngụm thuốc cuối cùng, tàn búng xổ
vào lùm cây bên cạnh. Với nhặt cành khô, vừa lầm bầm
chàng vẽ ngoằn ngoèo lên bãi cát những con số to nhỏ,
cộng trừ nhân chia, chia nhân trừ cộng.. Chàng vẫn lắc
đầu, xoa mạnh lên những kết quả bằng thân giầy tua
gót, hình như chàng đang hằn học đó.
Lưng
chừng núi, hai bóng người vẩy vẩy kêu gọi và có lẽ
họ cũng đi dần xuống. Vách núi vang vang. Chàng trẻ tuổi
hơi ngước lên, môi nở nụ cười (gió tạt ngang, tóc
tai chàng ngả ngược và loạn xạ, chàng giơ tay vuốt
vuốt những phần rũ hoài xuống vầng trán). Nắng trưa
khá gay gắt, hai người có vẻ vợ chồng, bước nhanh về
phía chàng, vừa quệt những giọt mồ hôi đọng như suối
trên nước da đen ngâm,khỏe mạnh. Bước chân họ thật
dài đấy chớ, những hạt đá bén và nhọn k hác gì
những mũi kim vẫn bất lực trước da thịt của họ.
Chàng tuổi trẻ đứng dậy, bước đến vài bước, cười,
vỗ vai họ thân mật, tìm ra hốc nào thuận tiện chưa?
Cơn
gió vụt mạnh, tiếng nói vang vang, vách đá cũng trả
treo câu hỏi một cách im lìm. Tìm ra hốc nào thuận tiện
chưa? Người đàn ông phe phẩy vạch áo đen như màu da,
khe khẽ lúc lắc cá đầu, cười gượng gập. Người vợ
ngó xéo nụ cười của chồng, quay quay vạt áo rồi nhìn
lên vách núi đứng sừng sững, cứng ngắt như cuộc sống
của họ. Những vết đục cạn trên lưng núi, ngòi địa
lôi đã được đặt quá hời hợt chưa thể đong đầy
buổi cơm canh rau cho người dân miền núi. Từng tảng đá
nương theo đà thuốc nổ rớt xuống có thể đếm ngon
trên những ngón tay gầy cháy nắng. Mấy mười năm, núi
đã đến với họ như giọt nước mùa hạ. Bắp thịt họ
cuộn tròn theo bao nhiêu ngày tháng vác đá. Ngày tháng
thanh thản và ngày tháng lo âu. Chàng tuổi trẻ chầm chập
trông sườn núi thẳng đứng, những sợi dây thừng treo
lửng lơ đang phe phẩy trước gió núi. Vài ba dáng người
đong đưa trên đó, thoăn thoắt leo như vượn. Từ vùng
nầy đến vùng khác, mấy cây cọc sắt vẫn từ từ bị
gỡ theo tay, cắm ngay vào vị trí được chọn. Vài cây
khác lại lay động rồi để lại mặt đá những vết
hốc sâu. Nắng điên dại đổ lên thân hình bé bổng của
lũ người đo chỗ đứng trên cao; người đàn bà tay che
nắng im lặng ngó vách núi, ngó hoài chàng trai, lên tiếng
đề nghĩ một cách dễ dãi, hay mình chọn mặt núi sau.
Sườn còn thoải, tránh nguy hiểm lại nhiều đá. Vuốt
mặt, người đàn ông bực dọc, mình chỉ được phép
lấy đá mặt nầy thôi. Dại gì phải cực. Mấy mươi
năm đo số phận trên những hồi cực khổ phá đá, ngọn
núi vẫn chưa mọc lên dầy những mãnh đá non che lấp
dấu vết như Thượng đế trước khi tạo con người đã
nói rõ, thiên nhiên sẽ nuôi sống các ngươi, các ngươi
được quyền gầy giống và được tự do. Bây giờ giống
gầy càng ngày càng đông, tự do càng lúc càng nhiều, kể
cả tự do đánh nhau, nhưng trước mặt những nhánh đá
dựng sừng sững như tường đồng vách sắt ngăn cản
bước tiến của nhu cầu thiết yếu, của sự hân hoan
con người. Thiên nhiên vẫn thiếu thốn, thiên nhiên vẫn
đè chụp trên đỉnh đầu thật điên cuồng như nắng
hoang miền xa lạ nầy đó. Ba người đứng im lặng dưới
chân núi, nắng vẫn đổ hăng say vào mỗi tâm trạng
riêng rẻ của họ...
Mồ
hôi rơi xuống như điên, mùi hăng hắt phát khởi từ
những chiếc áo trần trụi, chàng tuổi trẻ bước thẳng
vào chòi lá, rút thêm điếu huốc, cong veo, chàng giơ tay
vuốt sơ sài. Tiếng xe chở hành khách loáng thoáng vụt
qua, mang theo cơn gió bụi mù. Những chiếc lá vàng tung
tăng cuốn mình lôi kéo theo hướng gió, bay loạn xạ.
Chàng đưa mắt, lim dim nhìn vào. Nỗi lặng yên của chàng
giá trị như sự rình rập của một chú mèo vờ ngủ
trong bóng tối. Hơi thuốc vần vũ trong không vẽ thành
những hình tượng quái dị xa xôi. Ðầu hơi nghếch, mặt
trầm lạnh như đávà nhất là những đợt khói vẫn liên
tục xoay vòng, càng phút giây càng dầy đặc. Ngày nào,
anh trai duy nhất đã lũ lượt theo chân ba mẹ đi sâu vào
phương trời lơ đãng. Sự ra đời của ba, sự bắt tay
tần tão với cuộc sống để nuôi con của mẹ, và sự
nối gót của anh , đã chua chát như linh hồn, lạnh nhạt
tựa sự thế, để bây giờ chàng phải đứng sừng sựng,
im lặng dưới một chân núi đá. Còn nỗi niềm nào cho
chàng nghĩ được ra đây bởi lòng đã dầy như da trâu,
ý tưởng cùng nhụt như mặt đá. Chàng tuổi trẻ cúi
xuống lẩm nhẩm lại những con số vừa rồi, bài toán
vẫn rối nùi, chàng lại thở khói (chưa biết có nỗi
bình thản hay chua xót). Tiếng chân dẫm trên đá sỏi
trải dài trước sân, những tiếng động nhẹ và đều.
Tiếng chân kéo đến bục thềm, cạnh bàn, chàng ngước
lên nheo nheo đôi mắt. Người đàn ông kéo chiếc ghế
nhường cho vợ, ngồi xổm lên chiếc ghế ba chân còn
lại, cũ kỹ. Không khí ngôi chòi có phần mát dịu, người
đàn ông thở mạnh, nghiêng chúc chúc ngọn tóc và lắc
lắc, cho vài giọt nước người vừa ứa ra, rớt xuống
đi con. Chàng vói tay đập mạnh con ruồi cánh xanh đậu
bám trên tay kia, người đàn ông cười, trời mát hả
mậy, dễ chịu hơn ngoài đó. Chàng trẻ tuổi cũng cười
theo (nhưng thật nhẹ). Nắng như điên hả chú Tư, khó
chịu hơn trong nầy. Người đàn bà bật cười, vươn tay
chìa ngón trỏ chỉ chiếc sườn núi thoải thấp bên trái
ước ao, được phép dùng vài năm. Rồi đưa mắt nhìn
vách núi cũ thẳng như giây dọi thợ hồ, không để ý
đến vẻ mặt mọi người chung quanh. Hình như nơi nầy,
người đàn bà ngủ yên và mơ mộng tới những hang động
thật ngon, những cây thuốc nổ dầy âm ấp, từng phút
từng phút trong tiếng nổ lừng lẫy, từng khối đá rớt
xuống như mưa, chồng cao từng hòn núi nho nhỏ, những
chòi lá dột mái ngày đêm vang hoài tiếng đập dòn dã,
rồi những buổi cơm nóng nghi ngút, rồi những chiếc xe
tuần tự di chuyển đá xanh đến tận cùng đất nước,
rồi những tòa nhà trang trọng mọc nhanh rồi nụ cười,
nụ cười... Người đàn bà khoan khoái, cười. Chàng chìa
gói thuốc trước mặt, người đàn ông móc và mồi một
điếu. Vẫn khói đen bay đon đã, vẫn nhìn về vách núi
chói chang, mọi người ngồi yên đó.
2.
Màn
đêm rũ xuống khi mặt trời không còn núp trong thân núi
một sức nóng hừng hực. Những con chim bay về buông hoài
những tiếng kêu mù mịt. Ðông nằm dài trước sân trong
chiếc đệm dầy mo, lim dim ngườc nhìn rừng sao trổ
trắng. Mọi vật càng hồi đen đúa thêm, rồi một ngày
tàn tạ đó Ðông, trí óc mầy lợn cợn những nỗi buồn
chưa thể tiêu hóa dễ dàng. Ngoài trời, sao mọc thêm
hoài, gió vẫn thổi mạnh vào ưu phiền dằng dặt. Câu
chuyện vách núi vẫn chưa giải quyết rành mạch, mầy
phải nằm như chó đói. Một con chó đói ẩn núp trong
lớp sơn đại diện cho một hãng thầu, đổi về canh
chừng từng bước đứng của anh em, trông sóc từng hòn
đá vô tri, đổi sức sống tùy theo sức đá rơi nhanh
hoặc chậm. Bao giờ, yếu tính của loài trẻ tuổi cũng
tự phụ đến sự nhận thức, mầy đã thấy chưa, khi
đứng ngoài không gian, khi va chạm thực tế, mầy đã
phải sừng sững trồng ngọn như cây cỏ trước một
vách đá lạnh lùng. Ý thức cứng ngắc, như vách đá đó,
sự bó tay vẫn là điều lệ tất nhiên trước những cái
vô tri gai như vách núi sao? Cảm thông chỉ nhận được
gữa những đồng cảnh, dù chất phác dù thua hụt mọi
người dân đập đá nơi nầy cũng nhìn trỡ ngại và
cuộc sống như mầy vừa nhận được hôm nay. Núi đã
mài đá thành vách ngăn chận ý thức của mầy, hỡi
Ðông, chưa thể thẳng thắn lên tiếng soi thẳng lên vách
đá, sự trả treo nầy là sự thật hợp lý lắm sao.
Những cánh nhạn vươn lưng trời cũng phải vài cái đập
cánh. Không gian không thể ngăn chận ý hướng của nó,
mầy phải nghĩ tới vách đá như không gian, mầy cần sự
tự do đó.
 |
| trương thị thịnh |
Gió
núi bao giờ cũng lạnh buốt, tóc tai Ðông rũ rượi như
những chiếc lá. Ðông cuốn tròn, tay gối đầu, lắng
nghe giọng chó tru từ cõi xa vọng về. Gió thổi hoài, và
tôi vẫn nằm đây, sự khốn khó ban ngày vẫn đọng sâu
ở đâu đó. Tôi không còn muốn điều nầy, hỡi vách đá
cho xin nỗi bình yên.
Tiếng
động di chuyển nhẹ bên cạnh, Ðông xoay người, ngồi
chơi chú Tư. Người đàn ông cười hềnh hệch, khom mình
ngồi chéo xuống chiếc đệm cũ kỹ, cạnh chàng trai, vẫn
chưa tìm ra một phương pháp nào khác hả Ðông? Vách quá
đứng kể cũng cực nhọc, bao nhiêu ngày qua cố gắng
cũng chỉ lấy đựoc một số đá đếm dễ dàng như một
nắm tay.Ðông dửng dưng liếc ngang nắm sỏi trong lòng
tay chú Tư rồi ngồi bật lên, châm mồi kê vào chiếc
thuốc lá gắn gọn trên đôi vành môi từ lúc nào. Ánh
lửa bùng mạnh, lao chao theo gió, rọi nhẹ lên mặt hai
ngừơi một cách quỷ quái. Ðông quăng que diêm, thở một
hơi khói, nhìn chầm chập chú Tư., im lặng. Vẫn chưa tìm
ra một phương pháp nào khác hả Ðông. Vẫn chưa phương
pháp nào để giải quyết vấn đề. Vách núi vẫn đứng
sừng sững trong màn đêm, hình dạng đen và sù xì. Ðông
nghiêng người, ngó gương mặt chất phát và cần cù
trung hậu của người dân miền núi. Một vùng biên thùy
xa xôi, hình như gió bao giờ cũng thổi hai chiều, họ vẫn
có thói quen chịu đựng dù sương dù nắng dù nguy hiểm
hằng ngày đe dọa, trên từng sợi dây từng nằm vắt
ngang sườn núi, nhiều con gió trở mình, chúng đong đưa
như những con rắn uốn khúc. Họ treo định mệnh lên đó.
Sức sống chạy dài theo từng hồi đá lở, đổi chác sự
sống với sự treo ngành, từng cái móc ngược người
đánh dấu chữ thập vào một vài nơi nào có chất đá
lý tưởng, dùi sâu từng hang nhỏ, ghém đầy thuốc nổ
rồi chạy xa trông lớp đá buông nhanh, xoa tay cười khoan
khoái. Bây giờ, đá đã cạn, vách núi đứng thật thẳng
chờ đón những nguy kịch chĩa tới những sinh vật biết
nói nhỏ bé, cộng với thời tiết thay đổi, khác lạ
hơn mọi năm, cộng với những đe dọa từ những giăng
lưới, thì nụ cười của họ vẫn còn mù mờ như sương
buổi mai. Bất giác Ðông thở dài, sứ mạng với cuộc
đời, với nỗi sống mang theo bên mình gặp nhiều cam go
và buồn bã. Ðông giơ bàn tay gài chiếc nút hở trên
ngực chú Tư, nhìn màu đen lẩn khuầt vào bóng đêm của
người đàn ông chất phát, Ðông nghẹn đó, ốm nghen chú
Tư. Chàng lả vả trong khi chú Tư rối rít cám ơn, già
rồi thây kệ nó, lo là lo cho mầy kìa. Mấy bữa nay,
trông hốc hác ra, trẻ phải đủ sức lo cho vợ con chứ.
Ðông cười to,
Ngọn
gió núi kỳ nầy mạnh bạo hơn, thổi vút qua màn đêm
một cách hối hả và lạnh lùng. Chú Tư khép bâu áo, khẻ
rùn mình mất lượt, cha nó ngọn gió quá mạnh vậy. Bên
cạnh, Ðông chua chát ủ mặt lên bóng tối, tôi nghĩ đến
chú hoài đó chú Tư. Dù da thịt chai đến đâu cũng vươn
cao những nếp nhăn co rúm, dù tiếng nói của chú có âm
thanh to rộng đến đâu cũng theo vách núi im lìm vọng
lại. Xoáy vào tận đôi tai, soi như mũi dùi vào từng
chân lông, xếp gọn từng nét mặt, chú Tư cũng cằn cỗi,
nhưng buổi cơm không cho chú cằn cỗi ngon lành như vậy.
Hỡi người dân ngay thẳng và thật thà, vách đávẫn
đứng ngạo nghễ trước mặt các người đó. Da thịt
các người mềm hơn cao su, xương cốt dẽo hơn mẫu bánh
xốp thơm phứt mới ra lò không? Vách núi vẫn đứng sừng
sững và ngạo nghễ đó, các người có thấy không những
mảnh đá nhỏ nhen vẫn chưa rời khỏi ý nghĩ thô sơ của
các người. Chúng vẫn đứng thẳng hoài trong tiếng kêu
cứng nhắc, trong nỗi lo âu và thao thức mệt nhọc như
người dân dốt nát thường tiêu biễu nỗi vô tâm nầy,
cuộc đóng trăn trừng trị những đứa con gái chữa
hoang mà không phân phải trái. (Dù rất có thể điều đó
xảy một cách máy móc ngoài trí tưởng tượng, họ phải
sống cam phận sau một cuộc hiếp dâm tàn bạo.) Ðông
ngơ ngác ngó hoài vẻ mặt chú Tư, bóng sáng của ngọn
đèn dầu sát vách lá hắt thẳng vào mặt, khiến có nét
lung linh, tranh tối tranh sáng. Da chú đen lắm đó, chắc
phải giang nắng suốt ngày nầy qua ngày khác hả chú Tư?
Chú Tư hơi ngạc nhiên, khẽ nhíu đôi lông mày đen rậm,
hục hặc bữa nay mầy hỏi kỳ khôi vậy Ðông. Thì nghề
nghiệp bắt buộc mới có hột cơm chớ. Công tử bột
rồi chết đói sao, tao già rọm hơi đâu nghĩ ngợi như
mầy. Ðông cười tủm tỉm, vậy mà có người khen vùa
chú nghe chú Tư. Người đàn ông bật ngửa, ngước mặt
lên trời cười, ai vậy Ðông? Vách đá. Ðông nghiêm
nghị, ngồi thẳng người, vuốt vuốt mái tóc, nhìn chú
Tư. Mình đã nghĩ ra một kế hoạch nhưng hơi tốn công,
có lẽ đá lấy được nhiều gấp năm gấp mười. Nhìn
cái phắc lên như cheo của người đàn ông hiền hậu,
Ðông vắn tắt, hay mình làm thử đi lần trên đỉnh vách
xoi thẳng xuống càng sâu càng tốt. Chú Tư im lặng suy
tư, chắc chắn phải nhiều thời gian. Rồi đưa mắt thật
xa, cái lo âu ngay hẳng bao giờ cũng lộ liễu thật chất
phát, những nét nhăn vời vợi kéo lên trán môt vạch
dài, vài giọt mồ hôi có thể đọng sâu ở đó. Trên
gương mặt ủ rũ, sự thẩn thờ ngủ yên, chung quanh cảnh
vật vẫn run rẩy theo từng con gió bay loang lổ. Ở đó,
Ðông đã nằm xoa tay, hằng vạn ngôi sao đang chẩu môi
bàn tán ngó hoài vào đôi mắt Ðông.
2
bis.
Mọi
người đã có mặt, cũng như Ðông đang ngước cổ trông
lên đám người trên đỉnh vách núi. Những sợi dây
thừng, treo lủng lẳng từ những hôm trước, cũng còn
phất phơ mệt nhọc trong gió. Gió thổi khá mạnh (hôm
nào sức gió có lẽ cũng như vậy, sao mọi người cảm
thấy hơi lạnh.) Ðông và chú Tư ngồi đâu lưng trong
chiếc ghế bắt sẵn dưới chân núi, rầm rì.
Trên
cao, những cái máy dùi đã dự bị, những dụng cụ xong
chưa? Ðông nhìn đám người đang lúc chúc nhường nhau
những chỗ đứng, những gương mặt đen rạn len lỏi vài
hơi thở lo âu. Chiếc nón lưỡi trai lột phăng cầm gọn
trong đôi tay nắm chặt, chú Tư nhìn Ðông khe khẽ mỉm
cười, gật đầu. Ngọn gió núi lại vụt mạnh, Ðông
gọi chú Tư, cười mơn man. Ngọn gió núi lại vụt qua.
Cây cỏ ngẩng lên.
Mặt
trời càng lúc chạy dài trên đỉnh đầu. Vách đá im
lặng.
