Từ ngày tôi giúp bác Sa dựng lên cái
Tuyệt tình cốc ngoài sân sau nhà bác, tôi cũng muốn có một cái như vậy
để tại ngoại những lúc cần yên tĩnh. Nhưng mỗi người mỗi cảnh. Nghĩ đến
gia cảnh của tôi, chưa phải lúc cho mình tĩnh tọa. Không khéo lại nhàn
cư vi bất thiện.
Hôm nay đến chơi tuyệt tình cốc của
bác Sa mới thích thú làm sao? Những dây mướp, dây khổ qúa, leo xanh cả
bốn bề vừa làm diệu nắng hè, vừa cho cảm giác nơi ở của một người quên
- rồi - thế - sự. Trong cốc chỉ có một giường ngủ nhỏ, cái bàn viết
con, vài quyển sách trộm không buồn lấy. Ngọn đèn bàn như đèn hột vịt ở
quê nhà, có lẽ để đêm đêm chong đèn ngồi nhớ lại từng câu chuyện ngày
xưa - tcs
Hôm nay tôi đi thọ giáo bác Sa món
mới. Tôi đem đến miếng thịt bò loại ăn phở nặng đến cả kí lô. Bác Sa
nhìn tôi ngao ngán mà phán rằng.
- Bao gìơ con mắt anh cũng to hơn cái
bao tử. Tôi đã bảo chỉ độ nửa kí.
- Bác đừng lo. Nếu nhiều thì cháu to
go. Phải đem về khoe vợ nữa chứ.
Bác Sa bắt tay vào việc bằng
phong cách chậm rãi của người gìa. Bỏ miếng thịt lên tấm thớt, lạng đến
không còn dính một chút mỡ. Đôi tay khằn năm tháng cũng thái ra được
những lát thịt bò đỏ au. Bác đứng lâu qúa nên khi buông dao, thớt là
ngồi phịch xuống chiếc ghế bố xoa bóp đầu gối, bắp chân. Vết sẹo đen sì
dài theo bắp chuối là những gì còn lại của qúa khứ. Tôi chạnh lòng với
ngày tháng cũ của bác khi nghe bác kể chuyện đời xưa.
"… Ngày xưa tôi đi gài mìn. Khi
tôi đặt những trái mìn ở đâu, chỉ có tôi với Trời biết. Nhưng khi phải
đi tháo gỡ mìn của địch thì Trời lại chẳng nói tôi nghe. Tôi giải ngũ
cũng bởi mìn của địch là chuyện gieo gío thì gặt bão. Một chút đau nhức
về gìa nếu xóa được những đau nhức trong lòng thì có đau gấp mười lần
tôi cũng chịu. Anh nghĩ có đúng không?… "
Tôi làm sao biết thế nào là đúng mà
trả lời. Tôi đâu phải là người tham chiến. Tôi chỉ là nạn nhân chiến
cuộc của cuộc chiến tương tàn mà mỹ từ hóa gọi tôi là chứng nhân lịch
sử. Tôi gọi tôi là con ma đói của hòa bình. Kẻ tha phương cầu thực -
tốt số đã sa vào hũ bơ sữa nước Mỹ. Trong đủ đầy sinh thói trưởng gỉa
học làm sang. Bao gìơ tôi mới biết tới những khổ lụy mà thế hệ cha anh
đang mang trong tâm tư!
Những người thích đùa như tôi
thì nhiều lắm, suốt ngày chỉ kiếm cớ ăn nhậu là giỏi. Mở tiệc ăn mừng
ngày vô quốc tịch Mỹ có khác nào đứa con nhà nghèo bỏ cha, bỏ mẹ. Đi
xin làm con nuôi một gia đình giàu có để có ăn, có mặc. Vẻ vang gì mà
khui rượu, khui bia… ăn mừng! Lúc no say lại khui ra chuyện trăm voi
không được bát nước sáo. Những suy nghĩ miên man trong cái đầu ưa mặc
cảm của tôi, chỉ có bác Sa là người thấu hiểu. Nên bác ưa cho tôi những
lời khuyên …
Tiếng nước sôi reo vui trên
bếp, tôi đi pha ấm trà theo lệnh bác Sa. Bác bỏ thịt đã thái vào cái
thau nhựa, đổ vào đó hai lon nước dừa soda. Dùng đũa trộn đều. Bác bảo
tôi đi uống trà, chờ cho chất soda trong nước dừa làm chín thịt. Khoảng
hai mươi phút.
Tôi rót hai tách trà, ngồi uống với
ông bạn gìa mà lúc có ba hột tôi thường gọi bằng Bố. Tội nghiệp bác ấy
chỉ có một mụn con gái như làn khói mỏng đã quyện vào thân xác ma trơi
của người chồng ốm không thua gì cô ấy. Nói theo Hoài Linh. Vợ chồng họ
đi xe lửa không cần mua vé. Cứ đứng sát đường rầy - xe lửa chạy qua sẽ
cuốn họ theo.
Thấy bác lặt rau răm, thái củ hành
trắng. Tôi giúp thì không cho, bác ấy bảo tôi.
"Anh vắt cho tôi bốn qủa chanh vào
cái bát, lược bỏ xác nhé. Tôi không thích làm cái việc vắt chanh bỏ vỏ.
"
Tôi tự suy ra mình phải làm cái việc
đê tiện ấy. Bởi miếng ăn, khoảng cách tuổi tác, tôi cũng đành nhịn
nhục. Vắt bốn qủa chanh, đổ vào thau thịt một nửa theo lệnh bác Sa. Bác
giải thích. chanh giúp cho nước dừa làm chín thịt. Dùng chanh chung với
nước dừa để tránh tình trạng qúa chua như ngoài nhà hàng họ làm. Nước
dừa ngoài tác dụng của chất soda làm chín thịt, mềm thịt, nó làm ngọt
thịt một cách tự nhiên. Không phải xài bột ngọt cho món này.
Uống hai tuần trà. Tôi nhìn thau thịt
đã tái như thịt tái trong tô phở. Bác Sa đổ hết ra rổ, chờ ráo nước dừa
pha chanh vắt. Bác còn vắt bằng tay thêm cho thật ráo. Lại cho ngược vào
thau, lần này bác nêm ít muối, chút đường, tiêu trắng, hai muỗng cà
phê rượu Hennessy để khử mùi đông lạnh, cho vào phần nước chanh vắt còn
lại, bỏ hết củ hành trắng thái sẵn vào trộn chung. Lại để mười phút
nữa, củ hành ra nước và xìu xuống. Bác đi chiên bánh phồng tôm hiệu Quê
Hương ( chắc từ Việt Nam đưa qua). Tôi đi dọn bàn thành thạo như một tên
tiểu nhị thứ thiệt. Lại bị mắng yêu.
" Đừng háu ăn thế! nhẩn nha
nào!"
Bây gìơ bác Sa vắt thau thịt thật ráo
nước lần cuối. Nêm nếm lần cuối, trộn vào ít rau răm, củ hành phi
(loại bán sẵn ngoài chợ). Cho hết ra cái đĩa hột xoài, phủ lên một lớp
rau răm thái nhống, đậu phông rang gĩa dập, ớt hiểm thái lát như hoa
lạc giữa rừng răm. Nhìn cứ như một nấm mồ xanh cỏ. Hành phi như hoa vàng
mấy độ ngả sang màu cánh dán, ớt đỏ như những cái huy chương không còn
cần thiết cho một người đã nằm xuống - vương vãi. Chén nước mắm chấm chỉ
có nước mắm với ớt hiểm thái lát. Tôi hỏi bác Sa.
"Hình như cháu nhớ. Thịt bò kỵ nước
mắm mà bác Sa?"
"Tôi biết! Nhưng khi đã ngồi ăn uống
với bạn bè thì nhất định phải có chén nước mắm. Nó là Quốc hồn, Quốc
túy của dân ta. Chén nước mắm tuy nhỏ nhất trong bàn ăn, nhưng thường
chiếm vị trí trung tâm, quy tụ được mọi người chấm chung vào đấy. Tình
tự dân tộc cũng từ đấy mà ra. Anh em một nhà thương nhau hơn thương
người hàng xóm vì họ đã chấm chung chén nước mắm từ khi biết nói. Nước
miếng từ tất cả những cái đầu đũa hòa chung trong chén nước mắm tạo
thành sự gắn bó gia đình. Vợ chồng chấm chung chén nước mắm ngày này qua
ngày khác…tạo thành keo sơn. Trên bàn ăn bây gìơ, mỗi người mỗi chén
nước chấm nên không thiếu những chuyện huynh đệ tương tàn, ông ăn chả
bà ăn nem. "
" Tóm lại. Theo ý bác là sự dây
dưa nước miếng trong nước mắm tạo thành tình thương mến thương. Theo ý
cháu, người ta hôn nhau lần đầu là biểu cảm, lần sau là khó cản bởi
cơn ghiền chất nước mắm trong nước miếng của nhau?! "
" Anh thì chỉ giỏi những trò qủy
quyệt! Thôi ăn đi. "
" Vâng! mời bác! " ( Không nói
sớm giùm một chút! chờ hoài - nói thầm )
Bác Sa lại đều đều giọng gìa.
" Cái món này mà có xị rượu đế
quê mình thì ngon tuyệt. Ở đây toàn rượu mùi, tôi không thích. Thằng rể
mua cho tôi chai XO, uống cứ như uống nước hoa của phụ nữ. Tôi thích
Glenfiddich, tương đối được nhất, gần nhất với rượu quê ta. Tôi thích
đơn giản hơn cầu kỳ, của không mùi thường có vị, lại vừa túi tiền "
Bác Sa lấy cái đĩa nhỏ, đơm một đĩa
bò tái chanh. Rót ly trà bưng vô bàn thờ bác gái. Bác ấy đốt cây nhang.
Thành tâm và lụ khụ khấn vái, như mời bà về ăn cơm. Bài học này khác
hẳn món bò tái chanh. Tôi tự hỏi. còn được bao nhiêu người đàn ông như
vầy trong trời đất đen thui màu bội bạc? Một thế hệ nhân lễ nghĩa trí
tín đang lụi tàn. Tre gìa măng mọc…còi cọc.
Người xưa nói về ăn nhậu đơn giản
là. "no say", cái đạo lý no rồi mới say của người xưa nghe không bạt
mạng như người nay. "không say không về ". Đã say thì còn biết đường
đâu mà về? Đó là tiền đề của ăn gian. Uống rượu chỉ có ăn gian là không
say. Từ đó sinh ra ăn thua. Lúc tỉnh dậy trong phòng cấp cứu của bệnh
viện thì ăn năn.
Tôi thưởng thức sự trình bày âm dương
hòa hợp của rau răm, hành phi, đậu phộng rang. Thịt bò thuộc lành phối
hợp với Scotch Whisky chắc chắn là dữ rồi. Nói tới đây, tôi sợ thầy Khê
nghe. Hồi đó thầy Khê dạy tôi về âm nhạc dân tộc thì tôi không nhớ gì
hết, chỉ nhớ thuyết âm dương trong ẩm thực Việt Nam. Vịt luộc phải chấm
nước mắm gừng vì vịt thuộc hàn - âm, phải phối hợp với gừng thuộc hỏa -
dương. Thời ngày xưa hoàng thị của tôi, cơm không có mà ăn. Thầy ở Pháp
về nói toàn vịt luộc với nước mắm gừng. Thèm bỏ…
Tôi thưởng thức bằng vị giác sau khi
thị giác đã no, khứu giác đã đủ, cảm giác đã mòn mỏi. Cảnh giác thì
không cần vì bác Sa không thuộc Hồi giáo cực đoan nên tôi không sợ khủng
bố sinh học. Miếng thịt đã tái đến không còn cảm giác sợ thịt sống, bỏ
vào miệng nghe ngọt ngọt, chua chua…không qúa chua như nhà hàng làm,
thật. Cái ngọt tự nhiên của nước dừa và củ hành trắng không làm lợm
giọng như bột ngọt. Rau răm the the, cay cay ớt, thơm thơm hành phi -
đậu phộng rang giòn giòn. Cắn thêm miếng bánh phồng tôm rôm rốp…Thiên
đàng và địa ngục gặp nhau trong màu hổ phách của Whisky. Lúc này chỉ sợ
vợ kêu. Gìơ này anh ở đâu? Tôi tắt luôn cái điện thoại cầm tay, cho
chắc.
Bác Sa ngồi nhâm nhi dưới bóng mát
của giàn mướp. Những con ong cần mẫn say mật hoa mướp tận tình, tôi say
bò tái chanh như chúng. Ong đi hút mật về nuôi gia đình ong - tôi đi
nhậu nuôi ai? Không lẽ đi nhậu nuôi gia đình tôi. Xây hạnh phúc gia đình
kiểu này là tiếp tay cho luật sư thêm giàu vì tối ngày làm hồ sơ ly dị
không kịp. Khi no nê tôi ưa nghĩ lung lắm! Những con ong cần mẫn sẽ bay
về nơi đâu? Bác Sa về đâu khi hoàng hôn cuộc đời đã tắt? Tôi mong cho
bác được đoàn tụ với bác gái theo diện ông bà ở chốn thiên thai có động
hoa vàng hay một hang động nào đó trong dải ngân hà xa tít. Nơi vĩnh
hằng của những nguời yêu nhau trọn vẹn như bác và bác gái. Tôi nhìn cảnh
ông gìa một mình, lòng lang dạ sói cũng ui ui buồn. Nói chi lòng tôi,
mới tới tầng ô trọc! Nhiều khi tôi cũng sợ cái lang bang trong tư duy
tôi, nhất là lúc ba hột đắng, uống hoài hóa ngọt. Uống như uống nước
Ngọc tuyền / Từ đầu tiên mộng tới phiền muộn sau - BG. Để phá tan sự im
lặng, tôi hỏi bác Sa.
"Bác ạ! Con bò ăn cỏ nên thịt nó
lành, hiền. Người ta ăn thịt bò sao chỉ thấy lành chanh, lành choi…!?
"
"Con bò ăn xong, nó biết nhai lại -
con người thì không!"
" Vậy có thể nói. con heo ăn tất cả
của thừa từ con người (cơm thừa canh cặn) nên nó động dục nhiều hơn động
não. Con chó ăn đến phế phẩm của con người nên tính nết nó cũng tình
cảm, nhớ dai, thông minh… Nhưng dồn chó đến chân tường thì quay cắn
lại chủ. Phải vậy không bác?"
"Lý luận kiểu anh thì tôi chịu! Tư
duy của anh cần phải có một chút giáo dục nữa…tiếc là thời anh đi học
thì thầy giáo đi vượt biên hết rồi. Cái súc vật biện chứng như thế mà
cũng nói ra được."
" Bác có thấy. Con chó đầu đông thấy
trộm nên sủa, con chó đầu tây có thấy ai đâu…cũng sủa. Từ đó cụm từ
"chó hùa " ra đời để chỉ đặc tính loài chó. Trộm thì cứ trộm vì trộm
biết chó sủa chó không cắn! Loài chó cắn chó không sủa tuyệt chủng theo
đà tiến hóa của vạn súc vật. Nói theo di truyền học, loài chó cắn không
sủa còn chăng chỉ là một gien lặn. Bao gìơ có đột biến gien thì cháu
không biết. "
Bác Sa cười rồi ngồi thừ ra đấy. Bác
ấy thường như vậy. Rượu vào mà lời không ra, không biến những giòng suy
tưởng thành lời. Có lẽ trong con người sau nhiều thăng trầm, bi hài
của cuộc đời chỉ có thầm lặng là tử tế! Tôi không muốn bác ấy buồn vì
những chuyện đã xưa như trái đất nên bắt chuyện trên trời dưới đất - vô
thưởng vô phạt. Tôi hỏi thăm những người muôn năm cũ, bác ấy cũng
không muốn nói. Chỉ ấm ớ như tôi không phải đối tượng có thể hiểu được
những người tạm gọi là Anh em nhà Karamazov với bác. Bác Sa lại kể
chuyện cho tôi nghe với ý gì không rõ!
"Ngày xưa , ông thầy tôi kể. Người
tiểu đội trưởng dẫn mười hai người lính của mình đi tuần. Không may lọt
ổ phục kích của địch, không may hơn là chỉ còn mình anh ta sống sót trở
về. Người tiểu đội trưởng đến trình diện ông Đại đội trưởng - báo cáo
tổn thất, trình bày chiến sự… Người tiểu đội trưởng nói với cấp trên.
Lỗi tại tôi bất cẩn tạo nên tổn thất cho đơn vị. Tôi hoàn toàn chịu
trách nhiệm, tôi xin sẵn sàng thi hành mọi hình thức kỷ luật. Người Đại
đội trưởng nhìn anh ta giây lát…ông ấy nói. Anh lên bệnh xá của đơn vị
khám sức khỏe lại. Không bị gì thì cũng nghỉ ngơi ba ngày. Tôi sẽ giao
cho anh mười hai người lính khác. Nhưng anh phải nhớ là đừng vấp một mô
đá hai lần. "
*
Anh thấy đấy, sự vấp ngã ở đời là
điều không tránh khỏi. Người không khuyết điểm chỉ là một kẻ lười biếng
không hơn không kém, thì lại thường công thành danh toại. Kẻ xông pha
chỉ rước họa vào thân. Người tài đức lãnh đạo những người chính trực còn
không thắng, thì những kẻ võ mồm mưu cầu gì đại sự? Không vấp một mô đá
hai lần thì mấy ai?! Và thường là cái vấp lần sau trầm trọng hơn lần
trước. Tôi đi vào quân ngũ như đi chơi thì xá gì chuyện đi qua biển. Nên
gìơ mới ngồi đây thèm nắng quê nhà. Chẳng ai cấm tôi về, nhưng đường về
quê xa lắc lê thê…không khéo lại là chuyện vấp mô đá lần thứ ba thì chết
không nhắm mắt. Anh còn trẻ thì đi đứng cẩn trọng. Đừng đi ngang về tắt
rồi ân hận sau này. "
Mặt trời lặn nẻo ngàn. Chai rượu cạn
như mọi cuộc vui đều phải tàn. Tôi nói với bác Sa. Uống xong ly rượu
cùng nhau / hẹn rằng mai sẽ quên nhau muôn đời. Ong Bùi Giáng viết câu
thơ tri kỷ ấy cho muôn đời sau. Bao gìơ bác Sa gặp ông ấy, cho cháu gởi
lời kính bái tiên sinh. Bác Sa cười tiễn tôi ra về, mặt trời đã khuất.
Vì sao hôm cô đơn trên bầu trời chứng dám cho cuộc chia tay lần cuối. Vì
tôi không bao gìơ còn được ngồi với bác ấy lần nào nữa. Những lần gặp
sau này trong nhà thương, bác ấy chơi với một rừng ống nhựa… Viết lại
đây - buồn lắm! Cũng đâu cả năm trời, bác Sa nằm trong bệnh viện -
ngày một héo tàn cho đến khi về với cát bụi. Ngày giỗ bác Sa, tôi ngồi
uống ly rượu với anh con rể của bác ấy. Nhìn cái Tuyệt tình cốc đã biến
thành cái storage mà lòng buồn theo tình nghĩa xa xưa. Không còn những
dây mướp, dây khổ qúa…Những con ong cần mẫn đã bay về nơi đâu? Nắng
chan chứa vườn sau… Mong cho những linh hồn đọa đầy của một thời kỳ lịch
sử được ngàn thu yên giấc trong cõi vĩnh hằng. Đừng vấp một mô đá hai
lần. Bây gìơ thì bác ấy đã thực sự đi qua điều đó!
PHAN
